در حال حاضر یکی از نیازهای اصلی منطقه آزاد ارس، معرفی مدیرعامل از سوی دولت است تا جلفا و آذربایجان شرقی از بابت نداشتن متولی این منطقه ضربه نخورند و مردم امیدوار باشند که می توانند با وجود سازمان منطقه آزاد ارس شاهد پیشرفت و توسعه روزافزون باشد.

منطقه آزاد ارس به وسعت ۵۱ هزار هکتار در شمال آذربایجان شرقی واقع شده و دارای مرز مشترک با جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان و ارمنستان است. این منطقه با داشتن ظرفیت های ترانزیتی از جمله قابلیت هایی در دالان های ارتباطی شرقی – غربی و شمالی – جنوبی کشور و نیز پتانسیل های صنعتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

سازمان منطقه آزاد ارس در سال ۸۳ با مرکزیت جلفا تاسیس شد و طی این مدت تاکنون پنج نفر بر مسند مدیریت عامل این سازمان اقتصادی و تجاری تکیه زده اند ضمن اینکه ارس به مدت پنج ماه بدون سرپرست و مدیرعامل اداره شده است.

موقعیت ویژه جغرافیایی منطقه آزاد ارس و نقش استراتژیک آن در دسترسی آسان کشورمان به منطقه قفقاز و همچنین مجاورت با ترکیه که دروازه ورود ایران به اروپا محسوب می شود، باعث شده این منطقه به عنوان یک پهنه جغرافیایی بسیار بااهمیت در نظر گرفته شود.

در چنین شرایطی کارشناسان می گویند بلاتکلیفی مدیریت سازمان منطقه آزاد ارس، شایسته نظام اداری کشورمان نیست و این موضوع باعث کندتر شدن حرکت اقتصادی منطقه می شود.

آنان بر این باورند، با توجه به اینکه سازمان منطقه آزاد ارس نقش مهمی در شکوفایی اقتصاد و تجارت آذربایجان شرقی و شمال غرب کشور دارد بلاتکلیفی مدیریتی آن نگران کننده است.

داستان سرپرست سازمان و مبصر کلاس!

منتخب مردم مرند و جلفا در مجلس نهم در این زمینه اعتقاد دارد: تا زمانی که برای منطقه آزاد ارس مدیرعامل تعیین نشده، این منطقه همچنان در دستیابی به جایگاه تعریف شده اش در اقتصاد منطقه و کشور ناکام خواهد بود.

محمد حسن نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از بی توجهی به تعیین تکلیف مدیریت منطقه آزاد ارس و تداوم اداره این منطقه توسط سرپرست، تصریح کرد: جایگاه سرپرست در مقایسه با مدیرعامل، مانند جایگاه مبصر با معلم در کلاس است؛ سرپرست در جایی گمارده می شود که برنامه ای برای توسعه و کار وجود نداشته و هدف، حل و فصل امور روزمره باشد اما برای پیشرفت، نیاز به مدیرعامل است تا با داشتن اختیارات کامل، رشد مورد انتظار را تحقق ببخشد.

وی تصریح کرد: “وقتی برای مجموعه ای مانند منطقه آزاد ارس سرپرست گمارده می شود به این مفهوم است که خواهان رشد نیستیم بلکه می خواهیم مشکلی ایجاد نشود.”

حسن نژاد، با تاکید بر اینکه “مدیر ضعیف بهتر از نبود مدیر” برای یک مجموعه اداری مانند منطقه آزاد ارس است، افزود: اگر می خواهیم ارس را نجات دهیم باید مدیریت این منطقه به سرعت تعیین تکلیف شود.

ادامه اداره با سرپرست؛ غیرقانونی

به گفته منتخب مردم مرند و جلفا در مجلس نهم، اداره منطقه آزاد با سرپرست بیش از چهار ماه غیرقانونی است.

وی در تبیین شرایط نامزدهای مدیریت عاملی منطقه آزاد ارس گفت: مدیر عامل منطقه آزاد باید فردی سیاسی باشد زیرا مناطق آزاد، “دولت شهر” هستند و مدیرعامل آن به مانند رئیس دولت کوچک باید نگرش سیاسی داشته باشد.

حسن نژاد افزود: در عین حال اگر به خاطر نگرش های سیاسی مایل به تعیین مدیرعامل برای منطقه آزاد ارس نباشیم، نسبت به منطقه و کشور خیانت و کم کاری کرده ایم.

وی با بیان اینکه طرح انتقادهای مزبور نباید برابر با اظهار گلایه از مسئولان محلی آذربایجان شرقی قلمداد شود، تصریح کرد: تعیین تکلیف مدیریت منطقه آزاد ارس در اختیار مسئولان محلی نیست بلکه آنان می توانند پیگیری های لازم را انجام دهند تا گامی در راستای آبادانی منطقه و رفع نیازهای مردم برداشته باشند.

منتخب مردم مرند و جلفا در مجلس نهم اظهار داشت: با رونق گرفتن منطقه آزاد ارس می توان اقتصاد شهرستان های مجاور منطقه و آذربایجان شرقی را متحول و معضل بیکاری را در آنها حل و فصل کرد.

وی گفت: به محض دریافت اعتبارنامه نمایندگی از مجلس نهم، تعیین تکلیف مدیریت منطقه آزاد را به صورت جدی مورد پیگیری قرار خواهم داد ضمن اینکه تسریع در ایجاد زیرساخت هایی مانند فرودگاه و محورهای مواصلاتی جاده ای و ریلی در منطقه تعقیب خواهد شد.

حاکمیت مونوپلیسم مدیریتی در آذربایجان شرقی

علاوه بر اینکه اداره منطقه آزاد ارس با سرپرست، موجی از اما و اگرها را در پی داشته است، مدیریت سرپرستی یک روز در هفته این منطقه آزاد ابهامات نسبت به آینده منطقه را افزایش داده و نگرانی ها را دوچندان کرده است.

یک اقتصاد دان و استاد دانشگاه تبریز ایجاد شرایط فعلی را نتیجه حاکمیت مونوپلیسم مدیریتی در آذربایجان شرقی خواند و گفت: متاسفانه نوعی یکه تازی مدیریتی در استان وجود دارد که می تواند آثار جبران ناپذیری داشته باشد.

دکتر رسول محمدرضایی به خبرنگار مهر گفت: واگذاری اداره منطقه آزاد ارسبه یکی از مدیران دستگاه های اداری استان، به مکانیسم گزینش مدیران برمی گردد که تفکر مونوپلیسم مدیریتی دارند.

رئیس بنیاد نخبگان آذربایجان شرقی با انتقاد از عدم اخذ مشاوره هنگام انتصاب مدیران مجموعه های اداری، مکانیسم این انتصاب ها را نیازمند یک تجدیدنظر جدی دانست و افزود: مدیران چندشغله هرچقدر هم که توانمند باشند نمی تواند اثرگذار و کارآمدتر ظاهر شوند.

رفع ۱۰۰ سال عقب ماندگی منطقه با رونق ارس

یک اقتصاددان دیگر و استاد بازنشسته دانشگاه تبریز هم با بیان اینکه مفهوم واقعی منطقه آزاد در ایران تنها در ارس می تواند تجلی یابد، اظهار داشت: منطقه آزاد ارس به جهت همسایگی با اتحادیه اروپا که یک سوم تولیدات دنیا را در اختیار دارد، قادر است در صورت رونق واقعی، ۱۰۰ سال عقب ماندگی منطقه را مرتفع کند.

دکتر محمدباقر بهشتی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: مدیرعامل منطقه آزاد نماینده هیئت دولت است و اداره منطقه آزاد ارس با سرپرست، نشان می دهد بهره مندی از مزیت های منطقه آزاد ارس مورد توجه نیست.

وی با تاکید بر اینکه باید نگرش به منطقه آزاد ارس سیاسی نباشد، رویکرد تجاری و صنعتی در آن را ضروری خواند و اظهار داشت: مدیرعامل این منطقه آزاد باید فردی باشد که حائز شرایط لازم بوده و بتواند از ظرفیت های پیش بینی شده قانونی استفاده حداکثری کند.

رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی کلانشهر تبریز ضمن تشریح این ظرفیت ها توضیح داد: به عنوان مثال قانون این اجازه را داده است که مدیرعامل منطقه آزاد به عنوان نماینده دولت می تواند به طور مستقیم پای قرارداد های خارجی را امضا و مبادله کند.

دکتر بهشتی تصریح کرد: دولت باید به ارس اعتماد کند و مسئولان کشوری نیز بدانند که ارس یک منطقه آزاد است و تحت نظر یک استانداری یا فرمانداری قرار ندارد.

بی شک اولین ضرر در بلاتکلیفی مدیریت سازمان منطقه آزاد ارس را مردم می بینند زیرا این سازمان می تواند نقش مهمی در توسعه و تعالی استان و منطقه داشته باشد ضمن اینکه نباید از این نکته غافل شد که اهالی ساکن در منطقه برای توسعه بیش از گذشته محل سکونتشان به این سازمان دل بسته اند.