سن بالای هواپیماها یکی از مشکلات سال‌های اخیر ناوگان هوایی کشور بوده است؛ موضوعی که به نوعی تبدیل به «مصائب تلخ» حمل‌ونقل هوایی کشور شده است.

 تلخ از آن جهت که به واسطه اعمال تحریم‌های سی و چند ساله در این بخش، ایرلاین‌ها به سمت خرید هواپیماهای دست دوم بعضا شرقی حرکت کرده‌اند و همین امر باعث افزایش آمار سوانح هوایی شده است. پرواز با هواپیماهای ساخت بلوک شرق به خصوص از نوع «توپولف» ،کابوس وحشتناکی برای مردم  تا همین چند وقت گذشته بود.

به گزارش تین نیوز،از تیر ۸۸ که توپولف ۱۵۴ در آسمان قزوین منفجر شد و به دنبال آن سریال سقوط هواپیماهای روسی در پروازهای کشور تکراری شد، زمزمه خروج این نوع هواپیما به دلیل ایمن نبودن آنها مطرح شد.

 اما حدود ۱۹ ماه طول کشید تا شرکت‌های هواپیمایی داخلی با دستور سازمان هواپیمایی کشوری هواپیماهای توپولف را زمینگیر کنند. 

هواپیمای توپولف ۱۵۴برای نخستین‌بار در سال ۱۹۶۸ میلادی به پرواز درآمد و از این سال تا پایان سال ۲۰۰۶ میلادی در مجموع هزار فروند از مدل‌های مختلف این هواپیما تولید شد. 

هواپیمایی که به لحاظ فنی در دنیا تحریم شده، مجوز پرواز بین‌المللی به اتحادیه اروپا و آمریکا را ندارد و روسیه به‌عنوان کشور سازنده از پرواز این نوع هواپیما در خطوط هوایی خود جلوگیری کرده است. 

شهریور ۸۵ نخستین جرقه برای بی‌اعتماد شدن افکار عمومی به این نوع هواپیمای روسی در کشور زده شد. بروز سانحه برای توپولف ۱۵۴ مسیر بندر‌عباس‌- مشهد که ۲۸ کشته و ۵۰ زخمی بر‌جای گذاشت، دستاویزی برای کارشناسان شد تا بر خروج توپولف ۱۵۴ از ناوگان هوایی کشور به دلیل ایمنی کم آن تاکید کنند.

 اما موضوع خروج این هواپیما از ۲۴ تیر ۸۸ جدی‌تر شد؛ انفجار هواپیمای توپولف شرکت کاسپین که از تهران عازم ایروان بود در آسمان قزوین که به کشته شدن همه مسافران و خدمه آن منجر شد سرانجام مسوولان مربوطه را بر آن داشت تا برای خروج این هواپیمای روسی از ناوگان هوایی کشور دست به‌کار شوند.

 حدود ۲۰ ماه طول کشید تا این تصمیم عملیاتی شود؛ اما یک سال و هشت ماه یاد شده سوانح هوایی دیگری نیز به‌وقوع پیوست که تردید مردم در‌خصوص پرواز با هواپیمای شرقی را چند برابر کرد تا جائیکه در پاره‌ای از مواقع مسافران از سوار شدن به هواپیماهای توپولف خودداری می‌کردند.

 به هر حال پس از خروج «کابوس هوایی» هواپیمای آمریکایی با نام MD (مکدانل داگلاس)به‌عنوان توپولف معرفی و خرید آن از نوع دست‌دوم توسط شرکت هواپیمایی ایران ایرتور آغاز شد.

هواپیمایی که به باور بسیاری از کارشناسان مناسب اقلیم آب و هوایی ایران نیست. 

اگر بخواهین از این هواپیما بگوییم باید توضیح دهیم که هواپیماهای MD مخفف Mc Donnel Douglas و ساخت شرکتی با همین نام درآمریکا است که در دهه های ۶۰ و ۷۰ میلادی با نام داگلاس فعالیت می کرد.

معروفترین محصول این کمپانی که در ایران پرواز می کند، جنگنده بمب افکن F4 یا همان فانتوم است؛ داکوتا و نوع غیر نظامی آن یعنی DC-3 و همچنین DC-6 محصولات دیگری از این کمپانی هستند که در دوره های پیشین در ایران پرواز کرده و از رده خارج شده اند.

 هواپیمای MD-82 و MD-83 که در ظاهر تفاوتی ندارند و در ایران هردو را به نام ام.دی می شناسیم، در واقع گونه های توسعه یافته هواپیمای DC-9 محصول داگلاس هستند و نام رسمی آنها در مدارک و مجوزهای رسمی پروازی DC-9-82 و DC-9-83 ثبت شده است، ولی پس از خرید سهام کمپانی داگلاس توسط خانواده مکدانل و تغییر نام آن به مکدانل داگلاس، نام تجاری آنها به MD-8X تغییر کرد.

 از این خانواده هواپیماها، MD-80-82-83-87-88-90-95 تولید شده اند که هریک دارای ویژگی ها و تجهیزات خاصی هستند و تنها تغییر عمده ظاهری آنها با یکدیگر، تفاوت برخی از آنها در طول بدنه هواپیما است. 

پس از خرید سهام مکدانل داگلاس توسط بویینگ در دهه ۹۰ میلادی، هواپیمای MD-95 با نام Boeing-717 تولید شده است. 

از این خانواده هواپیما،در جمع ۲۴۰۰ فروند تولید شده است که پس از خانواده بویینگ ۷۳۷ با ۶۰۰۰ فروند و خانواده ایرباس ۳۲۰ با ۴۰۰۰ فروند در رتبه سوم پر تیراژ ترین هواپیمای جت مسافری تولید شده قرار می گیرد. هم اکنون تعداد قابل توجهی از این خانواده DC-9 خانواده ۸۰ یا همان MD-8x در خطوط هوایی ایالات متحده و اروپا در حال پرواز هستند. 

اما بنا بر اعلام کمپانی سازنده، این هواپیما برای نشست و برخاست در فرودگاه‌های مناطق گرم با ارتفاع بالا (فرودگاه‌های ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا) طراحی شده است و با این شرایط ،برای اقلیم چهار فصل و متنوع ایران مشکلاتی نهفته در خود دارد.موضوعی که در ذات این هواپیماست و با شرایط جغرافیایی کشورمان مغایرت دارد.

در نهایت با مرور تجربه توپولوف ها که طی سالهای طولانی ،هواپیمای مشترک بسیاری از ایرلاین های ایرانی بوده است باید به این موضوع اشاره داشت که ،با آنکه خروج توپولف اقدام بسیار مثبتی در راستای افزایش اعتماد عمومی به مسافرت‌های هوایی بود، اما جانشین این هواپیما هم مشکلاتی ذاتی دارد .

با وجود غربی بودن هواپیماهای MD ،ورود بی رویه ان بدون هیچ اقدام کارشناسی و بدون هیچ سنخیتی با شرایط جغرافیایی و فنی دچار اشکال است و و روند صعودی توجه به این نوع از هواپیما که مرتب خریداری و وارد کشور می‌شود،نیازمند بررسی های زیرساختی سازمان هواپیمایی کشوری است.

 چرا که بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که حمل‌ونقل هوایی با ادامه این روند دچار مخاطراتی است و امکان دارد تا پس از آنکه از «چاه توپولف»ها بیرون آمد ، به  چاله MD ها بیفتد!

شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور MD به کابوس مردم تبدیل شود! 

تین نیوز