———————————————————————

فصل اول ــ تعاریف 

ماده ۱ـ در این آیین‏نامه اسامی ذیل به جای عبارات مربوط بکار خواهد رفت:

قانون : قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی جمهوری اسلامی ایران و اصلاحیه‏های آن.

آیین‏نامه : آیین‏نامه اجرایی ماده(۱۸) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی جمهوری اسلامی ایران.

بانک مرکزی : بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

شورای‏عالی : شورای‏عالی مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی جمهوری اسلامی ایران.

سازمان : سازمان هر یک از مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی جمهوری اسلامی ایران.

منطقه : هر یک از مناطق آزاد طبق قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ــ صنعتی جمهوری اسلامی و اصلاحیه‏های آن.

بانک : بانکهایی که دارای اجازه فعالیت در منطقه می‏باشند.

شعبه : واحدی از یک بانک یا مؤسسه اعتباری فعال درمنطقه یا خارج از آن است که طبق اساسنامه بانک یا مؤسسه اصلی و در چارچوب قوانین و مقررات منطقه به عملیات مجاز بانکی مبادرت می‏ورزد.

مؤسسه : مؤسسات اعتباری که دارای اجازه فعالیت در منطقه می‏باشند.

واحدهای بانکی : بانکها و مؤسسات و شعب بانکها و مؤسسات اعتباری ایرانی یا خارجی که در منطقه مجاز به فعالیت می‏باشند.

بانکداری برون

مرزی : انجام انواع عملیات بانکی منحصرا با پولهای خارجی.

دفتر نمایندگی : دفترنمایندگی بانکها و مؤسسات اعتباری که در منطقه تأسیس می‏شود.

———————————————————————

فصل دوم ــ شرایط تأسیس بانک و مؤسسه 

ماده ۲ـ تأسیس بانک و مؤسسه و اشتغال به عملیات بانکی و استفاده از نام بانک یا مؤسسه در منطقه تنها با رعایت مفاد قانون و این آیین‏نامه و دستورالعمل‏های مربوط مجاز است.

تبصره ـ واحدهای بانکی که مجوز فعالیت بانکداری برون مرزی را دریافت می‏کنند مکلفند واژه »برون‏مرزی« را همراه نام خود بکار برند.

ماده ۳ـ بانکها و مؤسساتی که با سرمایه ایرانی یا خارجی و یا با مشارکت ایرانی و خارجی در منطقه به ثبت برسند و مرکز اصلی آنها نیز در همان منطقه باشد، بانک یا مؤسسه ایرانی ثبت شده در منطقه محسوب می‏شوند.

ماده ۴ـ تأسیس بانک و مؤسسه و افتتاح شعب بانکها و مؤسسات اعم از ایرانی

یا خارجی در مناطق موکول به پیشنهاد سازمان و صدور مجوز توسط بانک مرکزی است.

تبصره ۱ـ اساسنامه بانکها و مؤسسات وهرگونه تغییرات بعدی دراساسنامه آنها باید پس از پیشنهاد سازمان به تأیید شورای پول واعتبار برسد.

تبصره ۲ـ تأسیس بانک و مؤسسه به صورت شرکت سهامی عام یا خاص با سهام با نام طبق مفاد قانون و این آیین‏نامه و مقررات مندرج در لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷امکانپذیر است.

ماده ۵ ـ ثبت بانک یامؤسسه و یا شعبه بانک خارجی در منطقه منوط به صدور مجوز موضوع ماده (۴) این آیین‏نامه می باشد. مرجع ثبت در منطقه مکلف است قبل از ثبت واحدهای بانکی مزبور مجوز مربوطه را مطالبه کند.

تبصره ـ تأسیس دفترنمایندگی بانکها و مؤسسات ایرانی یا خارجی منوط به تأیید سازمان و ثبت درمنطقه است. این دفاتر مجاز به انجام هیچگونه معاملات و عملیات بانکی نمی باشند.

ماده ۶ ـ شعب بانکهایی که پیش از تصویب این آیین‏نامه در منطقه ایجاد شده‏اند، نیازی به اخذ مجوز جدید ندارند. لیکن فعالیت آنان باید مطابق با مفاد این آیین‏نامه و دستورالعمل‏های مربوط انجام شود.

ماده ۷ـ حداقل سرمایه واحدهای بانکی درمنطقه به شرح زیر تعیین می‏شود:

الف ــ بانک: حداقل سی‏وپنج میلیارد (۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۳۵) ریال که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

ب ــ مؤسسه: حداقل پانزده میلیارد (۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۵) ریال که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

پ ــ شعبه بانک یامؤسسه خارجی: حداقل ده میلیارد ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱۰) ریال که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

ت ــ واحدهای بانکی برون مرزی:

۱ـ بانک: حداقل ده میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۱۰) دلار که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

۲ـ مؤسسه: حداقل پنج میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۵) دلار که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

۳ـ شعبه بانک یا مؤسسه خارجی: حداقل ۳میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۳) دلار که صددرصد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.

تبصره ۱ـ صدور مجوز تأسیس واحدهای بانکی موضوع بندهای )الف(، )ب( و )ج( با سرمایه خارجی موکول به ارایه اعلامیه فروش ارز به یکی از واحدهای بانکی در مناطق به میزان سرمایه متعلق به اتباع خارجی، خواهد بود.

تبصره ۲ـ وجوه سپرده شده نزد بانک مرکزی پس از ثبت واحدهای بانکی و ارایه مدارک ثبت شده شرکت، مورد استفاده واحدهای مذکور قرار می‏گیرد.

تبصره ۳ـ بانک مرکزی می‏تواند به تشخیص خود حداقل سرمایه نقدی واحدهای بانکی را تغییر دهد.

ماده ۸ ـ بانکها و مؤسسات فعال در منطقه می‏توانند با موافقت سازمان و تأیید بانک مرکزی به تأسیس شعبه اقدام نمایند.

———————————————————————

فصل سوم ــ نظام ارزی مناطق آزاد 

ماده ۹ـ خرید و فروش کلیه ارزها درمقابل ریال یا سایر ارزها و کلیه معاملات و نقل و انتقالات ارزی در مناطق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.

ماده ۱۰ـ نقل وانتقال کلیه ارزها از خارج از کشور به مناطق واز مناطق به خارج از کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.

تبصره ـ نقل وانتقال ارز از سایر نقاط کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به مناطق و بالعکس، تابع قوانین ومقررات ارزی کشور خواهد بود.

ماده ۱۱ـ نرخ خرید و فروش ارزها در مناطق و تبدیل آنها به ریال بر اساس عرضه و تقاضا در بازار آزاد تعیین می‏شود.

———————————————————————

فصل چهارم ــ شرایط فعالیت 

ماده ۱۲ـ بانکها و مؤسسات و شعب پس از گرفتن مجوز تأسیس موضوع ماده ) (۴این آیین‏نامه و ثبت در واحد ثبت منطقه، با رعایت مفاد این آیین‏نامه و ارایه مدارک مشروح ذیل به سازمان، می توانند فعالیت خود را شروع کنند:

ــ آگهی ثبت در روزنامه رسمی

ــ یک نسخه اساسنامه ثبت شده

ــ اعلام نشانی محل قانونی

ماده ۱۳ـ ضوابط فعالیت واحدهای بانکی در منطقه به ترتیب ذیل خواهدبود:

الف ــ کلیه واحدهای بانکی در مناطق، تابع مقررات این آیین‏نامه و دستورالعمل‏های مربوط می‏باشند.

ب ــ معاملات کلیه واحدهای بانکی در مناطق به ریال ایران مشمول مقررات بانکداری اسلامی خواهدبود. این واحدها درمعاملات خود به ارز مجاز به رعایت رویه‏های‏بانکی بین‏المللی هستند.

ماده ۱۴ـ در مقررات پولی و اعتباری که توسط بانک مرکزی جهت واحدهای بانکی در مناطق وضع می‏گردد هدف تسهیل و تشویق سرمایه‏گذاری دراین مناطق و نیز حفظ موقعیت رقابتی بین‏المللی مناطق رعایت خواهدشد.

ماده ۱۵ـ واحدهای بانکی برون‏مرزی مجاز به انجام عملیات بانکی به ریال ایران نمی‏باشند.

ماده ۱۶ـ واحدهای بانکی برای انجام معاملات ارزی باید مجوز بانک مرکزی را دریافت نمایند. واحدهای مزبور می‏توانند در تقاضای خود جهت تأسیس واحد مورد نظر مجوز انجام عملیات ارزی را نیز درخواست نمایند.

ماده ۱۷ـ واحدهای بانکی که دارای مجوز انجام عملیات ارزی هستند برحسب نوع مجوز دریافتی می توانند با رعایت مفاد این آیین‏نامه و دستورالعمل‏های آن به ارایه خدمات و عملیات ذیل مبادرت کنند:

۱ـ برقراری روابط کارگزای با سایر بانکها

۲ـ انجام انواع نقل و انتقالات پولی برای خود یا مشتریان

۳ـ انجام کلیه معاملات خرید و فروش ارزها به صورت نقدی به حساب خود یا مشتریان.

۴ـ نگاهداری حسابهای جاری و پس‏انداز

۵ ـ نگاهداری انواع سپرده‏های مدت‏دار با سررسیدهای مختلف

۶ ـ دریافت انواع تسهیلات اعتباری

۷ـ انتشار، خرید، فروش، پذیره‏نویسی و نگاهداری اوراق مشارکت و اوراق قرضه

۸ ـ اعطای انواع تسهیلات اعتباری

۹ـ خرید و تضمین انواع اوراق تجاری

۱۰ـ انجام کلیه امور مربوط به اعتبارات اسنادی، بروات و سفته‏ها و ضمانتنامه

۱۱ـ مدیریت داراییها وانجام خدمات سرمایه‏گذاری به حساب مشتریان

۱۲ـ انجام کلیه خدمات امانی وسایر امورمدیریتی

۱۳ـ سایر عملیات بانکی مجاز.

تبصره ـ مؤسسات مجاز به نگهداری حسابهای جاری به ارز برای مشتریان خود نمی‏باشند.

ماده ۱۸ـ در عملیات بانکداری بین‏المللی کارمزد عملیات بانکی، سود تسهیلات اعتباری دریافتی سپرده‏های مختلف وسودتسهیلات اعطایی بر اساس شرایط بازار آزاد تعیین می‏شود.

ماده ۱۹ـ واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون‏مرزی می‏توانند طبق ضوابط قانون عملیات بانکی بدون ربا و سایر قوانین ومقررات جاری منابع مالی مورد نیاز خود را به ریال، به طرق ذیل تأمین نمایند:

۱ـ قبول سپرده‏های قرض‏الحسنه جاری و پس‏انداز

۲ـ قبول سپرده‏های سرمایه‏گذاری مدت‏دار

۳ـ انتشار اوراق مشارکت

۴ـ دریافت تسهیلات اعتباری از اشخاص حقیقی و حقوقی

تبصره ـ مؤسسات اعتباری مجاز به دریافت سپرده‏های قرض‏الحسنه جاری به ریال از مشتریان نمی‏باشند.

ماده ۲۰ـ واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون‏مرزی می‏توانند در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا تسهیلات اعتباری به ریال اعطا نمایند.

ماده ۲۱ـ واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون‏مرزی درمنطقه می‏توانند طبق مفاد اساسنامه خود به سایر عملیات بانکی مجاز به ریال مبادرت نمایند.

ماده ۲۲ـ بانکها و مؤسسات در مناطق مجاز به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‏های خود نمی‏باشند.

ماده ۲۳ـ بانکها و مؤسسات و شعب بانکها و مؤسسات خارجی در مناطق همواره باید بخشی از سپرده‏های تودیع شده نزد خود را به میزان ونوع ارزی که بانک مرکزی‏تعیین می‏کند به عنوان سپرده قانونی نزد بانک مرکزی تودیع کنند. میزان و نوع ارز سپرده‏های قانونی می‏تواند برحسب سپرده وحدود فعالیت بانکها و مؤسسات متفاوت باشد.

تبصره ـ بانک مرکزی نسبت به سپرده‏های قانونی دریافتی به ارز، سود ارزی مناسب به تشخیص خود پرداخت می‏نماید.

ماده ۲۴ـ بانکها و مؤسسات و شعب بانکها و مؤسسات خارجی در مناطق باید بخشی از سود ویژه سالیانه خود را به صورت اندوخته قانونی نگهداری کنند. میزان این اندوخته حداقل پانزده درصد (%۱۵) سود ویژه خواهد بود. ایجاد این اندوخته پس از آن که مبلغ به میزان سرمایه بالغ شد، اختیاری است.

ماده ۲۵ـ دارایی‏ها و بدهی‏های ارزی واحدهای بانکی در مناطق باید بر مبنای نرخهای بازار آزاد در پایان هر دوره مالی تسعیر شود. ما به التفاوت حاصل از تسعیر دارایی‏ها و بدهی‏ها با سررسید یک سال و کمتر از یک سال در زمان تسعیر بایستی به حساب سود و زیان منظور شود.

ماده ۲۶ـ واحدهای بانکی در مناطق، مجاز به قبول سهام خود به عنوان وثیقه تسهیلات اعطایی نمی‏باشند.

ماده ۲۷ـ بانکها و مؤسسات در مناطق مجاز به انجام عملیات ذیل نمی‏باشند:

الف ــ خرید و فروش کالا به حساب خود به منظور تجارت مگر درجهت اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا و در جهت رفع احتیاجات خود.

ب ــ معاملات غیرمنقول جز برای بانکها و مؤسساتی که هدف اصلی آنها انجام معاملات غیرمنقول است بیش از سقف مصوب بانک مرکزی.

پ ــ خرید سهام ومشارکت در سرمایه یک یا چند شرکت یا خرید سایر اوراق بهادار به حساب خود به میزانی بیش از سقف مصوب بانک مرکزی.

ت ــ اعطای تسهیلات اعتباری به مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره و شرکتهایی که اشخاص مذکور در آن ذینفع هستند بیش از سقف مصوب بانک مرکزی

ث ــ اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای هیأت مدیره و مدیران سازمان و اعضای ارکان و مدیران و بازرسان بانک مرکزی، مگر با رعایت مقررات خاص که به همین منظور به تصویب بانک مرکزی می‏رسد.

ماده ۲۸ـ در صورتی که سرمایه بانک یا مؤسسه براثر زیانهای وارد شده از حداقل مقرر در ماده (۸) این آیین‏نامه کمتر شود، باید حداکثر ظرف شش ماه سرمایه خود را تکمیل کند.

———————————————————————

فصل پنجم ــ مقررات مربوط به نظارت بر واحدهای بانکی منطقه 

ماده ۲۹ـ کلیه بانکها و مؤسسات و شعب بانکها و مؤسسات خارجی در مناطق تحت نظارت بانک مرکزی خواهند بود و باید ضمن مراعات ضوابط و مقررات ذیل و در جهت رفع احتیاجات خود کلیه اطلاعات مورد نیاز بانک مرکزی را ارایه نمایند:

۱ـ سیاست‏های پولی و اعتباری که از طرف بانک مرکزی تعیین می‏گردد رعایت نمایند.

۲ـ سپرده‏های قانونی خود را برای مقاطعی که بانک مرکزی تعییین خواهد کرد در قالب فرمهای تعیین شده نزد بانک مرکزی تودیع کنند.

۳ـ سرفصل حسابها و صورتهای مالی خود را به ترتیبی که مورد تأیید بانک مرکزی باشد تنظیم و نگهداری کنند.

۴ـ استانداردها و ضوابط بانک مرکزی از جمله در مورد کفایت سرمایه را رعایت کنند.

۵ ـ آمار و اطلاعات مورد نظر را مطابق فرمها و برای مقاطع تعیین شده به شرح زیر برای بانک مرکزی ارسال کنند:

ــ خلاصه دفتر کل و صورت محاسبه سپرده‏های قانونی.

ــ صورتهای مالی از جمله ترازنامه و حساب سود و زیان که به گواهی حسابرسان مستقل مورد تأیید بانک مرکزی رسیده است.

۶ ـ سایر اطلاعات مورد نیاز بانک مرکزی را در هر زمان که بانک مرکزی تعیین می‏کند، ارایه یا در اختیار آن بانک قراردهند. این اطلاعات محرمانه تلقی شده و به صورت موردی یا فردی انتشار نخواهد یافت.

۷ـ با بازرسان اعزامی بانک مرکزی که با حکم کتبی در محل حضور می‏یابند همکاری کنند و اطلاعات لازم را در اختیار آنان بگذارند.

ماده ۳۰ـ در صورتی که بنا به تشخیص بانک مرکزی ادامه فعالیت واحد بانکی در منطقه با مخاطره همراه باشد، بانک مرکزی می‏تواند نسبت به استقرار ناظر در واحد بانکی اقدام نماید.

———————————————————————

فصل ششم ــ مقررات متفرقه 

ماده ۳۱ـ اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل و قائم‏مقام و یا اعضای هیأت عامل بانکها و مؤسسات و همچنین رؤسای شعب بانکها و مؤسسات ایرانی و خارجی در مناطق از نظر تخصصی و حرفه‏ای باید مورد تأیید بانک مرکزی قرارگیرد.

ماده ۳۲ـ واحدهای بانکی در منطقه بابت خساراتی که در اثر عملیات آنها متوجه مشتریان می‏شود مسؤول و متعهد جبران خسارات وارد شده می‏باشند. مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره هر بانک یا مؤسسه در منطقه نیز در مقابل صاحبان سهام و مشتریان مسؤول خساراتی می باشند که در نتیجه تخلف هریک از آنان از این مقررات یا اساسنامه خود به صاحبان سهام یا مشتریان وارد می‏شود.

ماده ۳۳ـ به منظور تسهیل در مبادله چکها و اسناد بانکی، اتاق پایاپای اسناد بانکی توسط واحدهای بانکی با تأییدبانک مرکزی در منطقه تأسیس می‏شود که هزینه عملیاتی آن از طرف واحدهای یادشده تأمین می‏شود.

ماده ۳۴ـ نحوه نگهداری اوراق و اسناد و دفاتر، نحوه رسیدگی به تخلفات، ترتیب انحلال و ورشکستگی واحدهای بانکی و سایر مواردی که در این آیین‏نامه پیش‏بینی نشده است طبق قانون پولی و بانکی مصوب سال ۱۳۵۱می‏باشد.

ماده ۳۵ـ دستورالعمل‏های مربوط به اجرای این آیین‏نامه به تصویب بانک مرکزی خواهد رسید.