عموم مردم ازبکستان به گلنار کریمووا دختر اسلام کریم اف بعنوان «دزد اشراف زاده»می نگرند که با توجه به شایعات موجود راهش را به زور برای نزدیک شدن به تمامی بخشهای تجارت در ازبکستان هموار کرده است گزارش ها حاکی از نقش کلیدی و قدرتمند وی در پشت شرکت بازرگانی «زروماکس» است که در سوئیس ثبت شده و بصورت نامنظم و پراکنده فعالیت و بطور اسرارآمیزی در سال ۲۰۱۰ از سوی مقامات سوئیسی بسته شد .

 

اقتصادایران آنلاین- فارین پالیسی- ایرج جودت:دولت ازبکستان اخیرا سال ۲۰۱۲ را سال “خانواده “اعلام کرده و بعنوان بخشی از برنامه های دولتی مربوط به آن شهروندان ازبک را مجبور به مشارکت در ۱۰۰۰ ازدواج و ۱۰۰۰ مراسم ختنه در سراسر کشورنموده است .

از آنجا که این فستیوال از سوی بنیاد تحت ریاست گلنار کریمووا دختر همه جا حاضر اسلام کریم اف رئیس جمهور مستبد ازبکستان برنامه ریزی شده بود می توان در واقع ازبکها را در این مراسم عجیب که فقط برای قدردانی از یک خانواده ویژه برپا شده بود مبرا دانست .در حقیقت مردم وادار به برگزاری جشن برای بیست سال قدرت نمایی خانواده کریم اف ها شده بودند.

اما در منطقه آسیای مرکزی این فقط ازبکستان نیست که چنین وضعی دارد . در فقدان سازمانهای دموکراتیک قدرت خانواده های روسای جمهور اغلب زنجیره ای است که بسیاری از دیکتاتوری های منطقه اوراسیا را در کنار یکدیگرحفظ می کند. ناظران مسایل منطقه ای اغلب گمانه زنی هایی درباره رهبران بر آمده از فروپاشی شوروی سابق و اقدام آنها در تربیت فرزندانشان برای جانشینی به شیوه کیم ایل سونگ و یا قذافی دارند اما فرزندان آنها نیز تاکنون در پی اجرای نقش خودشان بوده و گاه بعنوان سفیر و زمانی بعنوان عضو غیر منتخب و تائید نشده پارلمانها همچون بازیگران مهم متصل به رژیم در عرصه اقتصادی و دنباله رو رژیم های پدرانشان در تجارت و فراتر از آن عمل نموده اند.

به گزارش اقتصادایران آنلاین به نقل از دیده بان ماه این مقاله سفری به دنیای ثروتمندترین خانواده های حاکم در منطقه اوراسیاست.

ازبکستان و یک دزد اشراف زاده

بر طبق اسناد فاش شده از پیامهای دیپلماتیک ایالات متحده در ویکی لیکس عموم مردم ازبکستان به گلنار کریمووا دختر اسلام کریم اف بعنوان «دزد اشراف زاده»می نگرند که با توجه به شایعات موجود راهش را به زور برای نزدیک شدن به تمامی بخشهای تجارت در ازبکستان هموار کرده است .با وجود آنکه وی سوءظن های وسیع در مورد دخالتش در بخشهای اقتصادی را انکار می کند اما گزارش ها حاکی از نقش کلیدی و قدرتمند وی در پشت شرکت بازرگانی «زروماکس» است که در سوئیس ثبت شده و بصورت نامنظم و پراکنده فعالیت و بطور اسرارآمیزی در سال ۲۰۱۰ از سوی مقامات سوئیسی بسته شد .

«زروماکس» بزرگترین کارفرمای بخش خصوصی ازبکستان وصاحب شرکتهای سهامی در بخشهای نساجی ،کشاورزی ،ساختمان ،معدن و انرژی بوده است.کریمووا در اندیشه تسلط بر کارخانه کوکاکولا ی ازبکستان که متعلق به شوهر سابقش منصور مقصودی که یک تاجر آمریکایی با تبار افغان در ایالت نیوجرسی ست نیز بوده است .دادگاههای ازبکستان پس از جدایی این دو از یکدیگر سهم مقصودی را توقیف نمودند. در ماه جولای مقامات شرکت موبایل «ام .تی .اس»روسیه ادعا کردند که کریمووا در پشت صحنه تصاحب شعبه این شرکت در ازبکستان با نام «اوزدونروبیتا» حضور داشته است .

این شرکت تا سال ۲۰۰۴ متعلق به کریمووا بود و وی در آن زمان آنرا به « ام‌.تی .اس» فروخت .ارزش این شرکت در حال حاضر حدود یک میلیارد دلار وصاحب ۴۰درصد بازار موبایل ازبکستان است .مقامات اجرایی « ام‌.تی .اس» شکایت کرده اند که نخبگان رژیم بویژه کریمووا برای مصادره شرکت و با بکارگیری شیوه های رایج دولت نظیر بستن مالیات سنگین به شرکت و لغو مجوز آن بسیار تلاش نموده اند.

این اقدام ازبکها باعث نگرانی روس ها وبنا بر گزارش ها به موضوع اصلی مکالمه تلفنی وزرای خارجه دو کشور در ماه آگوست بدل شد.نکته جالب اینجاست که با توجه به فعالیتهای تجاری بحث بر انگیز کریمووا وی همچون یک کارمند بین المللی روابط عمومی برای رژیم پدرش که منتصب به قتل عام معترضین و شکنجه مخالفین بوده و اقداماتش خشم مردم ازبک را برانگیخته عمل نموده است.

کریمووا بعنوان رئیس سازمان غیر دولتی بنیاد فرهنگ و هنر ازبکستان و بنا به اعلام وب سایت این سازمان هدف خود را تلاش برای وحدت وتنوع بخشی به هویتهای قومی و تلاش برای ایجاد روابط اجتماعی و انسانی در میان کشورها و ملتهااعلام نموده است .

برنامه های داخلی این سازمان شامل برگزاری فستیوالهای هنری و فرهنگی با انتخاب موضوع از سوی کریمووا، برگزاری هفته هنر ازبک به سبک هفته مد نیویورک و برگزاری مراسم ازدواج بوده است.در سطح جهان نیز این بنیاد با یونسکو ،موزه لوور پاریس ،سازمان همکاریهای بین المللی ژاپن و شورای بریتانیا نیز همکاری دارد.

کریمووا همچنین با داشتن برند پوشاک گران قیمت «جولی» در زمینه عرضه محصولات این شرکت به فروشگاهها و نمایشگاههای مد در سراسر جهان نیز فعالیت می کند .بسیاری از این اقدامات از سوی وکلای حقوق بشر که در تلاشند علامت تجاری شرکت کریمووا را با سوءاستفاده رژیم پدرش از کار اجباری کودکان در مزارع پنبه ازبکستان مرتبط بدانند با موانعی مواجه شده است .کریمووا همچنین در زمینه خوانندگی و اجرای کنسرت موزیک پاپ نیز فعالیت دارد.

خواهر کوچکتر وی لولا کریمووا تیلیااوا نیز یک غول تجاری است.شرکتهای تجاری وی شامل شرکت «نور» که کنترل واردات کالاهای چینی را بامعاملات روزانه ۲۵۰ هزار دلار در روز در اختیار دارد می باشد .خواهران کریمووا همچنین مالک مستغلاتی به ارزش چندین میلیون دلار در سوئیس اند و هردو در لیست ۳۰۰ نفر از ثروتمند ترین افراد مقیم سوئیس که توسط مجله «بیلان» در سال ۲۰۱۱ اعلام شد قرار دارند.

بنا به گزارش این مجله خواهران کریمووا به رغم ضرر ۲۰۰ میلیون دلاری شان در سال جاری هنوز هم صاحب ثروتی معادل یک میلیارد دلارند.بر اساس برآورد دیگران ثروت گلنار کریمووا به تنهایی میتواند معادل ۳ میلیارد دلار باشد .با آنکه تخمین دقیق دارایی این دو خواهر بسیار دشوار است اما دلیل اصلی چنین ثروتی قدرت جهنمی رژیم اسلام کریم اف است .اسکات هارتون سرمقاله نویس مجله «هارپر» ازبکستان را «بزرگترین خانواده تجاری در جهان» نامیده است .

آذربایجان و دزدی خانوادگی علیف ها

ثروت خانواده رئیس جمهوری آذربایجان از بخش پرسود نفت بدست آمده است.در طول دوران زمامداری حیدر علی اف که رئیس سابق کا.گ. ب. آذربایجان بود و قدرت را در سال ۱۹۹۳ به چنگ آورد ،الهام علی اف فرزند او معاون شرکت نفت دولتی «اس او سی ای آر» و کنترل ذخایر ۷ میلیارد بشکه ای نفت کشوررا در اختیار داشت.

با مرگ حیدر علی اف در سال ۲۰۰۳ ریاست جمهوری این کشور با یک انتخابات کنترل شده به پسر او الهام منتقل شد.به رغم رشوه های فراوان سرمایه گذاران خارجی به مقامات آذربایجان برای خصوصی کردن «اس او سی ای آر»این شرکت کماکان دولتی باقی مانده است .صندوق مالی مستقلی که در آمدهای نفت آذربایجان به آن واریز می شود در کنترل رئیس جمهور بوده و شرکت نفت راسا نسبت به تاسیس شرکتها و پیمانکاران وابسته به خود و با ساختارهای مالکیتی پیچیده و خصوصی اقدام می کند.

قوانین آذربایجان مقامات دولتی از جمله رئیس جمهور را از مالکیت شرکتهای تجاری منع کرده است .اما چنین محدودیتهایی برای اعضاء خانواده وجود ندارد.اخیرا با مجموعه ای از تحقیقات صورت گرفته از سوی رادیو آزاد اروپا لیست بلندی از کمپانی های برون مرزی و مستغلات لوکس که صاحبان آن بچه های الهام علی اف اند ثبت شده است.بطور مثال لیلا و آرزو که به ترتیب ۲۷ و ۲۳ سال دارند روی یک معدن طلا در کشور نشسته اند.

در سال ۲۰۰۷ رژیم آذربایجان ۷۰ درصد سهم طلای معدنی نزدیک غرب شهر چودار و نیز ۵ سایت دیگر را به شرکت بین المللی استخراج منابع معدنی «ای آی ام آر او سی»واگذار و ۳۰ درصد بقیه را برای خود حفظ نمود.معدن چودار به تنهایی دارای ۴۴ تن طلا و ۱۶۴ تن منابع نقره به ارزش ۵/۲ میلیارد دلار است .شرکت «ای آی ام آر او سی» اصولا سرمایه گذاری مشترک چهار شرکت است که یکی از آنها شرکت انگلیسی «گلوبکس اینترنشنال» با ۱۱ درصد سهام به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار و سه شرکت دیگر شرکتهای ثبت شده در پاناماهستند که اسم لیلا و آرزو علی اف را بعنوان مدیران ارشد خود ثبت کرده اند.

تحقیقات دیگر نیز پرده از روی ساختارهای مشابهی در دیگر صنایع برداشته است .سوابق ثبت شده در پاناما سه شرکت سهامی بانام هاگ سان ،گرنیل و گلادوین را با مالکیت لیلا وآرزو علی اف نشان می دهد .بنا بر گزارشهای موجود هاگ سان مالک ۵۱ درصد سهام در شرکت سهامی «ای تی ای »که یکی از بزرگترین شرکتهای مختلط با فعالیت در بخش های درمانی ،بیمه و صنایع ساختمان است می باشد.

همچنین این سه شرکت صاحب ۲۴ درصد سهام “آذرفون “که اصلی ترین شرکت ارتباطات در آذربایجان با نزدیک به یک میلیون و هفتصد هزار مشترک موبایل است می باشند.بنا به گزارشها وزارت مخابرات آذربایجان ادعاکرده است که شرکت زیمنس آلمان مالک آذرفون محسوب می شود .اما شرکت آلمانی منکر هرگونه مالکیت سهام آذرفون است . آرزو علی اف همچنین مالک بخش عمده سهام شرکت سهامی هواپیمایی «اس دبلیو» است که شرکتی انحصاری بوده و در خلال خصوصی سازی شرکت هواپیمایی آذربایجان “آذال “تشکیل شده است .

روزنامه واشنگتن پست در سال ۲۰۱۰ گزارش نمود که شهروندان آذری با نام و سن های مشابه فرزندان رئیس جمهور آذربایجان مالک تعدادی از مستغلات در دوبی به ارزش ۷۵ میلیون دلارند.مقامات اداره معاملات املاک دوبی اعلام نموده اند که پیش پرداخت تعدادی از خرید ها از سوی نمایندگان خانواده رئیس جمهور پرداخت شده بود.در اوایل سال ۲۰۰۹ نیز واشنگتن پست گزارش کرده بود که در ظرف دو هفته ۹ خانه مجلل و لوکس ساحلی در شهرک «نخل جمیرا»دوبی به قیمت ۴۴ میلیون دلارو از سوی فردی با نام حیدر علی اف که نام و تاریخ تولد او همنام پسر یازده ساله رئیس جمهورآذربایجان است خریداری شده بود.

نظیر گلنار کریمووا در ازبکستان لیلا علی اف نیز برای بهبود تصویر بشدت سیاه خانواده که به سبب سرکوب خشونت آمیز مخالفان و حبس روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان پدید آمده اقدام به کارهای خیریه و عام المنفعه می نماید.لیلا معاون سازمان غیر دولتی«بنیاد حیدر علی اف» است که در زمینه توسعه علوم ، تکنولوژی ،بهداشت و آموزش فعالیت میکند.این بنیاد توسط مهربان علی اف مادر لیلا و بانوی اول کشور تاسیس گردیده است.

مطابق اعلام وب سایت بنیاد حیدر علی اف تعدادمدارس و بیمارستان های ساخته شده توسط این سازمان از وزارت آموزش و پرورش ووزارت بهداشت آذربایجان بیشتر بوده است و نیز این بنیاد بسیار فعال تراز وزارت فرهنگ رژیم در زمینه هدایت امور فرهنگی عمل کرده است.این بنیاد که نام حیدر علی اف را برای انجام کارهایش یدک می کشد بنوعی درزندگی فرد فردآذربایجانیها دخیل بوده و در واقع خدماتی را که باید بعنوان حق مردم از بودجه عمومی دولت به انجام برساند بمنزله هدیه و بخشش به آنها معرفی می نماید.لیلا اخیرا مجله مد وهنر «باکو»را که در مسکو منتشر می شود راه اندازی نموده است .شوهر وی امین آقالاروف ستاره موسیقی پاپ در مسابقات یوروویژن ۲۰۱۲ افتخار اجرای مراسم در پایتخت آذربایجان را برعهده داشت.

قزاقستان و روزگار خوش دامادها

درقزاقستان جایی که نورسلطان نظربایف ازسقوط اتحاد شوروی تاکنون بر آن فرمان می راند سه فرزند رئیس جمهور همچنان از مواهب قدرت سیاسی و مالی بهره می برند.نظربایف بخاطر داشتن فرزندان دختر وبه علت فرهنگ سنتی قزاقستان مجبور به اتکای شدید به دامادهایش برای تولید ثروت خانواده – حداقل تا آنزمان که آنها از چشم او نیفتاده اند – بوده است.

داریگا بزرگترین دختر رئیس جمهور بعلت فعالیت در پارلمان و رهبری حزبش که در سال ۲۰۰۶ با حزب پدرش ادغام شد از معروفیت بیشتری برخوردار است .او چند سالی بعد از آنکه شوهر سابقش رخات علی اف بعلت اتهام طرح کودتا دریک محاکمه غیابی محکوم ودر سال ۲۰۰۷ از کشور تبعید گردید از نظرها پنهان شد .رخات علی اف تاجر ،نماینده دولت و شریک سابق رشید سارسنوف میلیاردرمعروف و غول نفتی قزاقستان بود .با آنکه رخات اتهام کودتا را رد می نمود اما وی و داریگا از یکدیگر جدا شده و نقش داریگا در تجارت خانواده از میان رفت .اما با این وجود او همچنان یک مولتی میلیونر باقی ماند.

وی تا سال ۲۰۱۰ بهمراه پسرش نور علی صاحب بیشترین سهام در نور بانک که نهمین موسسه بزرگ پرداخت وام و اعتبار در قزاقستان است بود.اودر سال ۲۰۱۲ در رده بندی مجله فوربس رتبه سیزدهم در میان ثروتمندان قزاق را با ثروت تقریبی ۵۸۵ میلیون دلار بدست آورد . نور علی جوانترین قزاق در رتبه ۲۵ این لیست با ۱۹۰ میلیون دلار است .

بعنوان نشانه ای از عفو پدر داریگا امسال باردیگر فعالیتهای سیاسی را از سر گرفته و رئیس حزب نور اوتان شده است .دینارا دختر میانی بارها در لیست میلیونرهای فوربس با ثروت تقریبی ۳/۱ میلیارد دلار قرار داشته است .این میزان ثروت وی را بهمراه شوهرش تیمور کولی بایف در ردیف سومین فرد ثروتمند قزاق قرار می دهد.مجله فوربس منبع ثروت او را از بخش بانکداری دانسته و تنها فعالیت تجاری شناخته شده اش تسلط بر سهام «هالیک» دومین بانک بزرگ قزاقستان است .

تیمور کولی بایف نقش برجسته تری در جهان تجارت بازی می کند .وی دارای چندین سمت ریاستی در اقتصاد قزاقستان از جمله ریاست صندوق قرضه ملی ،شرکت ملی نفت و گازو شرکت راه آهن ملی است .وی در وقتهای اضافه اش نیز عضو شورای گازپروم ،غول انرژی روسیه است .با توجه به پیام های دیپلماتیک ایلات متحده که در ویکی لیکس منتشر شده است شوهر دینارا «عالی ترین مقام کنترل کننده» در ۹۰ درصد اقتصاد قزاقستان است.

با این وجود در اواخر سال ۲۰۱۱ او به دنبال شورش کارگران اعتصابی صنایع نفت از صندوق قرضه ملی اخراج شد .این امر تاکیدی بود که جایگاه برجسته وی در اقتصاد قزاقستان به اندازه شوهر سابق داریگا متزلزل و نامطمئن است.عالیا جوانترین دختر رئیس جمهور در سن ۱۸ سالگی با آیدار پسر ارشد عسگر آقایف رئیس جمهور وقت قرقیزستان ازدواج کرد.این ازدواج بعنوان اولین اتحاد دودمانهای سلطنتی در آسیای مرکزی که بازتابی ازسنت منطقه ای استحکام روابط سیاسی از طریق روابط خانوادگی است جشن گرفته شد.

اندکی بعد این دو نفراز یکدیگر جدا شده و عالیا در سال ۲۰۰۲ با دانیار خازنف تاجر قزاق که علاقه ای به ظاهر شدن در انظار عمومی ندارد ازدواج کرد.در سن بیست سالگی سفروی به مصر و شهر جنوبی آن الاقصر الهام بخش تاسیس استخر چشمه آب معدنی بسیار زیبایی با نام الاقصر در آلماآتی گردید .هزینه عضویت سالانه یک خانواده برای این استخر ۷۹۵۰ دلار در سال ۲۰۰۵ بود که بیش از دوبرابر میانگین در آمد سرانه در قزاقستان در زمان افتتاح آن می گردید .به تازگی عالیا که اکنون ۳۲ سال سن دارد جا پای کریمووا گذاشته و به تجارت سنگهای قیمتی که ازطریق شرکت بین المللی دامیانی ایتالیا منتقل می شود رو آورده است .قیمت بیست قطعه از این مجموعه بین ۲۵ تا ۱۰۰ هزار دلار در نوسان است .

قرقیزستان و تاراج بانکی

گاهی اوقات حتی با برکناری و سقوط رهبران مستبد ، قدرت فرزندان آنها باقی مانده و از بین نمی رود.در مورد قرقیزستان قورمان بک باقی اف در سال ۲۰۱۰ ساقط شد اما دولت جدید هنوز هم در تلاش برای بازپس گیری اموال دولتی است که گفته میشود از طریق «آسیا یونیورسال بانک »بزرگترین بانک کشور به تاراج رفته است . از قرار معلوم این بانک در مشروعیت بخشی به صدها میلیون دلار معاملات اقتصادی قبل از برکناری باقی اف دست داشته است که البته مدیر سابق این بانک این اتهامات را با این ادعا که انگیزه های سیاسی در پشت آن است رد می کند.مقامات قرقیز ماکسیم پسر رئیس جمهور مخلوع را به دخالت در توطئه های سیاسی در کنار دیگر فعالیتهای اقتصادی متهم کرده اند .بنا به گزارش «گروه گلوبال ویتنس» ماکسیم روابط خصوصی با رئیس بانک آسیا و سهام پنهانی در این موسسه داشته است .

علاوه بر این در سال ۲۰۰۹ باقی اف پسرش ماکسیم را به سمت رئیس سازمان مرکزی توسعه سرمایه گذاری و نوآوری و باامکان دسترسی مستقیم به صندوق قرضه ملی منصوب کرده بود.ماکسیم اکنون با گذشت دو سال از سقوط پدرش در انگلستان زندگی میکند ودر پی پناهندگی سیاسی بمنظور جلوگیری از استرداد خود به قرقیزستان است .

انجام همزمان فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی و امور خیریه از سوی خانواده های روسای جمهور در منطقه اوراسیا حاکی از آنست که بسیاری ازآنها به ثروت کشورشان بمنزله دارایی شخصی می نگرند.آنها با پنهان کاری در مورد منشا ء ثروت و قدرتشان و با شرکتهای تجاری ساختگی و اعمال بشر دوستانه ناشیانه در پی یافتن جایگاه در میان نخبگان کشورهای دموکراتیک هستند.هیچکس نباید فریب تمامی این اقدامات را بخورد.بسیاری از این تجارت ها و امور خیریه بر روی سیستم های اقتدار گرای ذاتا بی ثبات و نفرت انگیز بنا شده است. 

این خانواده ها در فقدان نمایندگان واقعی و منتخب مردم در پارلمان و بررسی موشکافانه رسانه های مستقل بدون حساب و کتاب و با ابهامات فراوان پولها را هزینه می کنند. آنها در حال نابودی دائمی اقتصاد های ملی کشورشان ،کنار زدن رقبای بخشهای خصوصی و عمومی و مانعی جدی در توسعه فراگیر جامعه هستند.با وجود گمانه زنی ها مبنی بر اینکه بعضی از اعضاء این خانواده ها در حال آمادگی برای ریاست جمهوری‌اند، بسیاری از طرحها و برنامه های آنها برای جانشینی مبهم و فریب دهنده و بسیاری از شخصیتهای ارشد این رژیم ها مخالف انتقال قدرت در میان این سلسله های پادشاهی اند وبهمین جهت فرزندان روسای جمهور دلیل خوبی دارند که تا زمانی که می توانند دست به سودجویی بزنند .

انتظاری که می رود این است که بقیه جهان پیشاپیش فکری برای این وضع کنند.