و حتی یکی از باقیات و الصالحاتی که در آخرت می‌تواند دست انسان را بگیرد داشتن فرزند صالح است.

به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) موضوع تربیت فرزند، از دیرباز جزو موضوعات اساسی و بنیادی اسلام بوده است. در دنیای امروز با توسعه و رشد مهارناپذیر تکنولوژی و پیشرفت‏‌های چشمگیر آن، و نیز در عصر رویکرد دوباره بشر به مساله دین و تربیت الهی موضوع تربیت فرزند، هم‏چنان چشم‌گیر می‏‌نماید. در این فرصت گوشه‌ای از روایات و احادیث انسان ساز رسول خدا(ص) و ائمه(ع) را درباره این امر مهم مرور می‌کنیم:

نخستین مساله مهمی که در تربیت فرزند نیز تأثیر دارد، انتخاب نام شایسته برای کودک است. امام کاظم علیه‏‌السلام می‏‌فرماید: ” نخستین کار نیکی که شخص برای فرزندش انجام می‏‌دهد این ‏است که نام نیکو بر او بگذارد. پس شایسته است هر یک از شما نام فرزند خود را نیکو قرار دهد۲″.

هم‏چنین روایت شده است که فردی نزد رسول خدا (ص) آمد و پرسید: ای رسول خدا! حق فرزندم بر من چیست؟ فرمود: نام و تربیتش را نیکو کنی و او را در محیطی خوب پرورش دهی.

یکی از مسائل مهم در این باره روش برخورد با کودک است در این زمینه روایتی جالب از رسول خدا(ص) را نقل می‌کنیم:

ام الفضل همسر عباس بن عبدالمطلب دایه حضرت حسین (ع)می‌گوید: “روزی رسول اکرم (ص) حسین(ع) را که در آن موقع شیرخوار بود از من گرفت و در آغوش کشید. کودک لباس پیامبر را تر کرد. من طفل را چنان با شدت از ایشان جدا کردم که گریان شد. حضرت به من فرمود: ام الفضل، آرام! لباس مرا آب تطهیر می‌کند، ولی چه چیزی می‌تواند غبار کدورت و رنجش را از قلب حسین (ع) بر طرف نماید۳”.

پیامبر خدا(ص) درباره چگونه رفتار کردن با کودکان فرمودند:‌ “فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده می‏‌شوید۴”.

“به فرزندان خود احترام بگذارید و آن‌ها را نیکوتر تربیت کنید۵”.

حضرات معصومین (ع) در پاسخ به این سوال که چه کارهایی را باید به فرزندان آموزش داد؟ فرمودند:

پیامبر خدا(ص): “فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن۶″ .” به کودکان خود شنا و تیراندازی یاد دهید۷″ .” فرزند، هفت سال سرور است، هفت سال خدمتکار و هفت سال وزیر و دستیار. اگر تا ۲۱ سالگی از کمکی که به او کرده‏‌ای راضی بودی (و تربیتت نتیجه داد) که خوب، وگرنه به شانه او بزن (و دیگر به حال خود رهایش کن) و تو درباره او نزد خداوند معذوری۸″ .

امام علی(ع): “فرزندان خود را به آموختن دانش وادارید۹″. ” به کودکان خود نماز یاد دهید و چون به سنّ بلوغ رسیدند، برای (ترک) نماز، بر آنان سخت بگیرید۱۰″.

امام صادق(ع) نیز فرمودند: “پسر باید هفت سال بازی کند، هفت سال سواد بیاموزد و هفت سال به آموزش حلال و حرام بپردازد۱۱”.

همچنین از بزرگان معصوم(ع) سوال کردیم فرزندان خود را بر چه خصالی تربیت کنیم؟

پیامبر خدا(ص) فرمودند: “فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن۱۲”.

امام علی (ع): ” کودک باید هفت سال تربیت شود، هفت سال تأدیب شود، هفت سال به کار گرفته شود و مدّت رشدش در۲۳ سالگی به پایان می‏‌رسد، تا ۳۵ سالگی رشد عقلی می‏‌کند و پس از آن، تجربه‏‌ها به کارش می‏‌آیند۱۳″.

امام صادق(ع): “بگذار فرزندت هفت سال بازی کند، هفت سال تأدیب شود، هفت سال او را با خودت داشته باش (و در تربیت و آموزش او بکوش) و اگر (در طیّ این دوره‏‌ها)درست شد، که شده است، وگرنه، از آن کسانی است که خیری در او نیست۱۴”.

آن حضرت همچنین فرمود: “به نوجوانانتان حدیث بیاموزید، پیش از آن که مرجئه به سراغ آنان بروند (و عقاید خود را به آنان بیاموزند)۱۵”.

منبع:

۱- میزان‌الحکمه، ج ۱۴، ص ۷۰۸۴ ، حدیث ۲۲۶۳۴

۲- وسائل‌الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۲؛ فروع کافی، ج۲، ص۸۶.

۳- هدیه الاحباب ص ۱۷۶

۴- بحارالأنوار: ۱۰۴ / ۹۵ / ۴۴ منتخب میزان‌الحکمه: ۱۶

۵- کنزالعمّال: ۴۵۴۱۰ منتخب میزان‌الحکمه: ۶۱۴

۶- کنزالعمّال: ۴۵۴۰۹ منتخب میزان‌الحکمه: ۶۱۴

۷- وسائل‌الشیعه: ۱۲ / ۲۴۷ / ۱۳ منتخب میزان‌الحکمه:۶۱۴

۸- کنزالعمّال: ۴۵۳۳۸ منتخب میزان‌الحکمه: ۶۱۴

۹- کنزالعمّال: ۴۵۹۵۳ منتخب میزان الحکمه: ۶۱۶

۱۰- غررالحکم: ۶۳۰۵ منتخب میزان الحکمه: ۶۱۶

۱۱- وسائل‌الشیعه: ۱۲ / ۲۴۷ / ۱۲ منتخب میزان‌الحکمه: ۶۱۶

۱۲- کنزالعمّال: ۴۵۴۰۹ منتخب میزان‌الحکمه:۶۱۴

۱۳- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۳ ص ۴۹۳ ح ۴۷۴۶، مکارم‌الأخلاق: ج ۱ ص ۴۷۸ ح ۱۶۵۳.

۱۴- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۳ ص ۴۹۲ ح ۴۷۴۳، مکارم‌الأخلاق‌: ج ۱ ص ۴۷۷ ح ۱۶۴۷.

۱۵- تهذیب‌الأحکام: ج ۸ ص ۱۱۱ ح ۳۸۱ ، الکافی: ج ۶ ص ۴۷ ح ۵.