تراز مثبت شیلات علیرغم همه تحریمها و مشکلات اقتصادی؛ رئیس سازمان شیلات ایران گفت: با استفاده از دانش شرکتهای دانش بنیان و کارخانجات داخلی، بیش از ۷۵ درصد از تجهیزات مجتمعهای پرورش ماهی دریا در داخل بومیسازی و تولید میشود.
به گزارش اکوپرشین به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی، نبی الله خون میرزایی، اظهار کرد: در اوایل انقلاب کل تولیدات شیلاتی ما در صید و آبزیپروری حدود ۳۲ هزار تن بود که ۲۹ هزار تن صید و ۳ هزار تن آبزیپروری را شامل میشد.
روند رو به رشد بخش شیلات
وی افزود: با برنامهریزیهای انجام شده، یک روند رو به رشد را در تولید، اشتغال و سرمایهگذاری بخش شیلاتی و به تبع آن افزایش صادرات و سرانه مصرف شاهد بودیم.
خون میرزایی ادامه داد: آبزیپروری از ۳ هزار تن در سال ۵۷ به ۵۲۵ هزار تن در سال ۹۸ رسید که ۴۰ برابر افزایش تولید را نشان میدهد، همچنین در صید هم از ۲۹ هزار تن به ۷۵۵ هزار تن رسیدهایم.
تراز مثبت
معاون وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: مجموع تولیدات شیلاتی، بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار تن است و مصرف سرانه هم در این ۴ دهه از یک کیلوگرم به بیش از ۱۳ کیلوگرم رسیده است، همچنین تراز تجاری بخش شیلاتی همواره مثبت بوده و حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار ارزش صادراتی این محصولات است.
وی در رابطه با تاثیر مشکلات اقتصادی و پاندمی کووید ۱۹ بر فعالیتهای شیلاتی خاطرنشان کرد: مشکلات اقتصادی ناشی از تحریمها و پاندمی کووید ۱۹ بر فعالیتهای شیلاتی، مصرف و صادرات تاثیرگذار بوده و اثرات آن هم ادامه دارد.
فرهنگسازی مصرف آبزیان
خون میرزایی در رابطه با نحوه ارتقای مصرف سرانه آبزیان گفت: فعالیتهای ترویجی مختلفی باید در بخش شیلات انجام شود که یکی از آنها فرهنگ سازی مصرف از دوران کودکی تا بزرگسالی است.
دسترسی آسان به فرآوردههای شیلاتی
وی افزود: دسترسی آسان به فرآوردههای شیلاتی در افزایش میزان مصرف این محصولات موثر است که در این رابطه بازارچهها، بازارها، مراکز سنتی عرضه، فروشگاهها و رستورانها در سراسر کشور درحال توسعه و گسترش است.
قیمت مناسب محصولات
رئیس سازمان شیلات ایران ادامه داد: قیمت محصولات شیلاتی باید مناسب باشد تا مصرف سرانه افزایش یابد.
وی با اشاره به اینکه تولیدات شیلاتی متناسب با طبقات مختلف اجتماعی است، عنوان کرد: ارزانترین نوع آبزیان، ماهیان گرمابی هستند که از جمله با کیفیتترین پروتئینهای حیوانی محسوب میشوند، همچنین ماهیان پرورشی یا صیادی هم قیمت بالاتری در سبد محصولات شیلاتی قرار دارند.
تولید ۵۰۰ تنی ماهی تیلاپیا
خون میرزایی افزود: نمونه ارزانقیمت دیگر آبزیان، ماهی تیلاپیا است که سال گذشته بیش از ۵۰۰ تن در کشور تولید شده و این تولید در حال توسعه است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با تولید تیلاپیا در کشور گفت: در توافق اولیه با سازمان محیط زیست، ۴ استان سمنان، یزد، خراسان جنوبی و تهران برای پرورش این ماهی در نظر گرفته و مقرر شد، از ظرفیتهای تکثیر و پرورش در استان کرمان هم استفاده کنیم.
وی افزود: با توجه به اینکه تولید این نوع ماهی در کشور انجام میشود و سایر آبزیان هم به میزان بالا در داخل کشور وجود دارد، به واردات تیلاپیا نیازی نداریم.
کاهش ماهیان خاویاری دریای خزر
خون میرزایی در رابطه با ذخایر دریای خزر عنوان کرد: با سهل انگاریهایی که در دهههای گذشته توسط کشورهای حاشیه دریای خزر انجام شده، ذخایر این دریا به خصوص گونههای ماهیان خاویاری کاهش یافت.
وی افزود: از ۱۰ سال پیش تاکنون، کشورهای حاشیه دریای خزر صید تجاری گونههای مختلف در این دریا را ممنوع کردهاند و ما هم پایبند این تفاهمنامه هستیم و در سال گذشته به منظور بازسازی ذخایر دریایی بیش از ۲۷۰ میلیون قطعه انواع آبزیان را در دریای شمال و جنوب رهاسازی کردیم.
آسیب به ذخایر جنوب با صیادان غیرمجاز و بیهویت
خون میرزایی خاطرنشان کرد: تعداد قایقها و لنجهای غیر مجاز و بیهویت در خلیج فارس و دریای عمان، بیش از ناوگان صیادی مجاز ما است که بیشترین آسیب را به ذخایر آبزیان در نوار ساحلی و محدوده صید ساحلی صیادان سنتی وارد میکنند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: یگان حفاظت سازمان شیلات ضابط خاص دستگاه قضایی است و تخلفات صیادان مجاز را در کمیته بررسی تخلفات رسیدگی میکند که توسط سازمان شیلات اعمال مجازات میشوند اما اعمال قانون قایقهای غیرمجاز توسط دستگاه قضایی صورت میگیرد.
وی افزود: تعداد پروندههای متخلفین بسیار زیاد است و برخورد دستگاه قضایی و مجازاتهای اعمال شده بازدارنده نیست.
باید به سمت پرورش ماهی در دریا برویم
رئیس سازمان شیلات ایران با اشاره به تولید و پرورش ماهی در دریا خاطرنشان کرد: محدودیت های منابع آب شیرین کشور، ما را به سمت پرورش ماهی در آبهای شور و لبشور هدایت کرده است.
وی افزود: سال گذشته بیش از ۱۸۰ هزار تن قزل آلا و بیش از ۲۲۰ هزار تن انواع ماهیان گرم آبی در کشور تولید شده است.
رتبهاول پرورش قزلآلا در جهان
معاون وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرد: ایران رتبه اول جهان را در پرورش ماهی قزل آلا در آبهای شیرین دارد، همچنین در پرورش کپور ماهیان هم رتبه خوبی را به خود اختصاص دادهایم.
استفاده از ظرفیتهای سیستم بازچرخانی
وی با اشاره به استفاده از ظرفیتهای سیستمهای بازچرخانی و تصفیه آب گفت: استفاده دو منظوره از آبهای کشاورزی و به کار بردن سیستمهای بازچرخانی و تصفیه آب میتواند ظرفیتهای خوبی را در آبهای داخلی برای ما به وجود آورد تا بتوانیم اما رویکرد بلندمدت ما تکیه بر ظرفیتهای دریا است.
ظرفیت ۵ میلیون تنی پرورش ماهی در دریا
خون میرزایی ادامه داد: در دریای خزر حدود یک میلیون تن و در خلیج فارس و دریای عمان ۳.۷ میلیون تن محدوده مطالعه و ظرفیت سنجی شده برای پرورش ماهی در دریا داریم.
برنامه ششم و پرورش ۲۰۰ هزار تن ماهی در دریا
وی با بیان این که تکلیف برنامه ششم دستیابی به ۲۰۰ هزار تن ماهی به شیوه پرورش در دریا تا سال۱۴۰۰ و ۴۰۰ هزار تن تا افق ۱۴۰۴ بوده است، تصریح کرد: صنعت پرورش ماهی در دریا بر اساس تکنولوژیهای روز جهان طراحی شده و ما در تامین این سیستمها وابسته به واردات هستیم که از مهمترین موانع بر سر توسعه فعالیت پرورش ماهی در دریا است، بنابراین ما رویکرد بومیسازی و استفاده از دانش شرکتهای دانش بنیان و کارخانجات داخلی را در دستور کار قرار دادیم و نمونههای بومیسازی شده در مجتمعهای پرورش ماهی در دریا استفاده میشود.
بومیسازی حداکثری تجهیزات
معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: در حال حاضر بیش از ۷۵ درصد از تجهیزات مجتمعهای پرورش ماهی در دریا در داخل بومیسازی و تولید میشود.
خون میرزایی ابراز امیدواری کرد: با فعال شدن ظرفیتهای داخلی، ضریب خودکفایی این صنعت بالاتر برود تا به پشتوانه تولید اجزای مختلف قفس در داخل کشور بتوانیم پرورش ماهی در دریا را توسعه دهیم و به اهداف پیش بینی شده دست یابیم.
محدودیت صید ترال با سختگیری شیلات
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با فعالیت ناوگان صید ترال اظهار کرد: ناوگان صید ترال، شامل پنج ناوگان از جمله ناوگان صید صنعتی گروه فردوس با ۹ فروند کشتی است که در دریای عمان فعالیت میکند و صید ماهیان مرکب، سلطان ابراهیم و حسون را برعهده دارد؛ دوم، ناوگان فانوس ماهیان با ۹۳ فروند کشتی است تا مهرماه فعالیت داشتند و از آبان ماه تنها ۱۵ فروند از آنها فعال بوده و مابقی به دلیل اعمال ضوابط سختگیرانه از جانب شیلات فعالیت خود را محدود کردهاند.
وی ادامه داد: ناوگان سوم و چهارم صید ترال، ناوگانهای کیش با ۹ فروند و طبس با ۱۰ فروند کشتی هستند که صید ماهیان یال اسبی را انجام میدهند و ناوگان پنجم، ناوگان خرد و پرتعداد ترال میگو در کشور است که عمدتاً قایق و لنج هستند و در استانهای خوزستان، بوشهر و هرمزگان فعالیت میکنند.
ممنوعیت صید فانوسماهیان
رئیس سازمان شیلات ایران با اشاره به ممنوعیت صید فانوس ماهیان خاطرنشان کرد: بر اساس تفاهم نامه اولیه که ما بین سازمان شیلات ایران، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی و نمایندگان عضو کمیسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی صورت گرفت مقرر شد، از اول آذر صید فانوس ماهیان در خلیج فارس و دریای عمان متوقف شود و همزمان با برنامه توقف به منظور آیش ذخایر، برنامه پایش ذخایر، مطالعات و به روزرسانی توسط موسسه تحقیقات شیلاتی و با همراهی فراکسیون محیط زیست مجلس انجام گیرد.
وی با اشاره به این نکته که هیچ کشتی در این ناوگان حق دریاروی ندارد، گفت: یگان حفاظت به هیچ کدام از کشتیهای صید فانوس ماهیان مجوز خروج از اسکله را نمیدهد، بنابراین نیروی دریابانی مانع ورود کشتیهای بدون مجوز به آبهای دریای خلیج فارس و دریای عمان میشود.
خون میرزایی در رابطه با محدوده صیدگاهی و عمق صید ناوگانهای مجاز صیادی، گفت: فانوس ماهیان در عمق ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر و ماهیان یال اسبی در عمق ۵۰ متر زندگی میکنند، بنابراین ناوگان فردوس، کیش و طبس در محدوده صیدگاهی بیش از ۱۲ مایل از ساحل و تا عمق ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر فعالیت دارند.
وی افزود: ناوگان فردوس، ناوگان ترال کف است که این صید را در آبهای چابهار انجام میدهد، البته فعالیت آن در مهرماه پایان یافته و در نیمه دوم امسال مجوز صید ندارد.
فعالیت بزرگترین ناوگان صیادی شیلات در اقیانوس هند
خون میرزایی با اشاره به صید و صیادی در اقیانوس هند گفت: بزرگترین ناوگان ما در اقیانوس هند مستقر بوده که شامل ۸۰۰ فروند شناور است و عمدتاً در غرب اقیانوس هند و شرق آفریقا فعالیت میکنند.
وی افزود: ما در کل اقیانوس هند رتبه دوم صیادی را داریم اما در غرب اقیانوس هند در رتبه اول قرار داریم و این شناورها در سال حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن انواع آبزیان صید میکنند.
عمده صید میگو پرورشی میباشد
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با صید میگو از دریا گفت: از ناوگان صید میگو از دریا حدود ۸ هزار تن میگو به دست میآوریم اما عمده میگوی کشور به صورت پرورشی تولید میشود.
خون میرزایی ادامه داد: در سال ۹۸، در ۱۲ هزار هکتار مزارع پرورش میگوی کشور بیش از ۴۶ هزار تن میگو تولید شده است.
افزایش سطح زیر کشت میگو باتوجه به قیمت نهادهها
وی افزود: امسال با توجه به محدودیتها و نوسانات ارزی که در بهمن و اسفند داشتیم و همچنین افزایش قیمت نهادهها، مولدین و سایر ملزومات، سطح زیر کشت میگو نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده و به حدود ۱۸ هزار هکتار مزرعه آماده رسیده است، بنابراین پیشبینی میکنیم که در سال ۹۹ برداشت میگو بیش از سال ۹۸ باشد.
چین بزرگترین بازار صادراتی
معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره این که حدود ۷۰ درصد از محصولات شیلاتی کشور صادر میشود، عنوان کرد: در سال ۹۸ بزرگترین بازار صادراتی ما چین بود که مالزی، روسیه، اوراسیا، میانمار و حاشیه دریای عمان و خلیج فارس هم در سال ۹۹ به بازارهای هدف ما افزوده شده است.
افزایش صادرات میگو
وی افزود: بازار میگو به لحاظ کمی و کیفی در حال توسعه است و امیدواریم با وجود پاندمی کووید ۱۹ و مشکلات ارزی، صادرات این محصول امسال هم افزایش یابد.
خون میرزایی تاکید کرد: در ۸ ماهه نخست امسال بیش از ۸۰ هزار تن صادرات انواع آبزیان داشتیم و از آنجایی که فصل پاییز زمان برداشت ماهیان گرمابی از استانهای گرم مانند خوزستان است، صادرات هم به تبع آن افزایش مییابد.
ماهیان خاویاری و بومیسازی
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با تولید ماهیان خاویاری در کشور خاطرنشان کرد: با تکمیل بیوتکنیک و فناوری پرورش مصنوعی ماهیان خاویاری، گونههایی از آنها را وارد و بومیسازی کردیم و بیش از ۱۲۰ مزرعه پرورش در ۲۱ استان کشور مشغول به فعالیت در این زمینه هستند.
وی افزود: در سال ۹۸ رتبه سوم تولید گوشت ماهیان خاویاری در جهان را پس از چین و ارمنستان به خود اختصاص دادیم و در تولید خاویار پرورشی هم رتبه دوم جهان را پس از چین داریم.
افزایش تولید گوشت و خاویار پرورشی در سال ۹۹
رئیس سازمان شیلات ایران ادامه داد: سال گذشته بیش از ۲۵۰۰ تن گوشت ماهیان خاویاری و بیش از ۱۰.۶ تن خاویار پرورشی تولید کردیم که امیدواریم در سال ۹۹ این افزایش تولید، ادامه داشته باشد.
وی در رابطه با مصرف ماهیان خاویاری در داخل کشور گفت: عمده مصرف ماهیان خاویاری در رستورانها و هتلها است که روند مصرف به خاطر بیماری کرونا کاهش داشته است.
خون میرزایی افزود: در حال حاضر بازارهای صادراتی گوشت ماهیان خاویاری ما کشورهای حوزه اوراسیا هستند اما هدفگذاری ما کشورهای اروپایی و حاشیه دریای عمان و خلیج فارس است.
تولید وابسته به نهاده است
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با نیاز بخش آبزیپروری به نهادههای دام طیور و آبزیان عنوان کرد: ما در حوزه آبزیپروری به نهادههایی مانند کنجاله سویا، ذرت، پودر ماهی و مکملها نیاز داریم که وابسته به واردات هستند و رویکرد ما به سمت آبزیانی است که امکان پرورش با نهادههای داخلی را در کشور داشته باشد تا نهادهها را بر پایه آن تنظیم و تامین کنند.
نیاز مبرم به ماهی مولد
وی افزود: دومین نیاز ما مولدین ماهی قزل آلا و میگو است، البته در پرورش ماهی در دریا هم به مولد نیاز داریم که اقدامات خوبی در کشور برای تولید مولدین ماهیان انجام شده است.
خون میرزایی ادامه داد: در زمینه تولید مولد مناسب برای پرورش ماهیان سردآبی مانند قزلآلا، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی، دانشگاه صنعتی اصفهان و مراکز پرورش و تکثیر، این ماهی را در کشور بومیسازی کردهاند.
افزایش قیمت نهادههای دامی و تأثیر آن بر قیمت محصولات آبزی پروری
رئیس سازمان شیلات ایران در رابطه با افزایش قیمت نهادههای دامی و تاثیر آن بر قیمت محصولات آبزیپروری گفت: افزایش قیمت نهادهها تأثیر مستقیم بر قیمت محصول دارد و افزایش قیمت ماهی و میگو در درجه اول به همین دلیل است.
خون میرزایی در رابطه با تولید گیاهان دریایی اذعان کرد: ما علاوه بر آبزیان خوراکی در زمینه سایر آبزیان مانند آرتمیا به عنوان خوراک میگو، جلبک، خیار دریایی، صدف و ماهیان زینتی، با تکیه بر فعالیتهای تحقیقاتی و ترویجی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی برنامه اجرایی را تدوین کردهایم.
وی افزود: این تولیدات باید به زنجیره تامین نهادههای آبزیان در کشور متصل شود و همچنین ظرفیتهای صادرات آن ارتقا پیدا کند.
صید با روشهای نوین پرورش آبزیان
معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با روشهای نوین پرورش آبزیان گفت: در حوزه آبزیپروری و صیادی یکی از روشهای افزایش درآمد جامعه صیادی، استفاده از روشهای صید با قلابهای بلند است که در این زمینه فعالیتهای مشترکی را با یونیدو شروع کردهایم.
رئیس سازمان شیلات ایران در رابطه با روشهای نوین آبزیپروری خاطرنشان کرد: روشهای نوین آبزیپروری عمدتا مربوط به پرورش متراکم و فوق متراکم و روشهای جدید مانند پرورش همزمان ماهی با فعالیتهای زراعی در استخرهای کشاورزی و پرورش تیلاپیا با گیاهان آبزی در داخل کشور است که اقتصادی و تجاری محسوب میشود.
یکی از چالشهای شیلات آلودگی محیط زیست
خون میرزایی، یکی از مشکلات شیلات را چالش آلودگیهای محیط زیستی دانست و گفت: در سواحل، زیستگاهها، نوزادگاهها و محلهای مهاجرت ماهیان مهاجر آلودگیهای بسیاری وجود دارد که بر اکوسیستم تأثیرگذار خواهد بود، تغییرات اقلیمی هم مشکل دیگر صید و صیادی است که باعث کم شدن ذخایر و به خطر افتادن معیشت صیادان شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: چالش دیگر استفاده از ابزار و ادوات غیر مجاز و غیر استاندارد است که به آبزیان صدمه میزند.
دریافت یارانهای ناوگان صیادی مجاز
رئیس سازمان شیلات ایران در رابطه با سوخت ناوگان صیادی اظهار کرد: ناوگان صیادی مجاز، سوخت یارانهای دریافت میکند و هماهنگیهای لازم در سال گذشته با وزارت نفت و شرکت ملی پخش و پالایش صورت گرفته است.
وی افزود: این سوخت بر اساس محاسبات فائو طبق نوع موتور، نوع فعالیت، فاصله صیدگاهی و مدت صید ملاک قرار گرفته است که برای ناوگانهای مختلف سهمیه سوخت را با قیمت دولتی لحاظ میکنیم.