به گزارش اکوپرشین: آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده ایم که چرا بسیاری از کشورها به رغم ویرانی در جنگ های جهانی به سرعت پیشرفت کرده و در بسیاری از زمینه های مادی و تکنولوژیک موفق و درخشان ظاهر شده اند، شاید بتوان با اندکی تسامح جواب این سوال را در«جدی گرفتن موضوع مسئولیت پذیری و اشاعه آن در آحاد جامعه» دانست. رمزی که در آموزه های دینی ما به انحاء مختلف و به کرات اشاره شده است ولی متاسفانه به هزار و یک دلیل مورد کم توجهی قرار گرفته است.

دستورات و توصیه های مربوط به «صدقه»، «وقف»،«خمس»، «زکات» و« قرض الحسنه» بخشی از این دستورات اسلامی است که کارکردها و تمرکز همگی آنها بر مسئولیت داشتن در قبال دیگران، دوست داشتن آنان وکمک به همنوعان است. موضوعاتی که در دین مبین اسلام تدوین و با هدف  گسترش هر چه بیشترعدالت اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته اند.

بدیهی است پیاده سازی هوشمندانه این مفاهیم توسط سیاست گذاران در سطح جامعه و تشویق افراد برای رعایت آن موجب می شود تا  بسیاری از مشکلات جامعه در کوتاه ترین زمان ممکن تخفیف و کشور به سمت توسعه و تعالی حرکت کند. مسئولیت اجتماعی را می توان یک چارچوب و محدوده اخلاقی در نظر گرفت که در آن وظایف مختلفی تعریف شده است. وظایفی که در صورت اجرای صحیح آنها، تماماً برای جامعه(فردی و اجتماعی) خوبی و منفعت به ارمغان می  آورد. 

 برای مثال اگر مدیر یک شرکت تولیدی، در مورد کارکنانش احساس مسئولیت کند و در خصوص رفاه و آسایش آنها و خانواده هایشان تمهیداتی بیاندیشد، این کار بدین معنی است که او حواسش نه تنها به کمیت تولید، بلکه  به کیفیت کار اطرافیانش نیز است و هیچگاه سود بنگاه را یک طرفه نمی بیند. در سطوح فردی نیز اگر افراد از توجه منطقی به اطرافیان و همسایه ها غافل نباشند، نه تنها از پشتوانه، اعتماد  و اعتبارمضاعفی در بین افراد  برخوردار می شوند بلکه موجبات رفاه، آسایش و راحتی محیط زندگی خود و اطرافیان را نیز فراهم می آورند. 

در خطه مازندران رسمی زیبایی به نام «بنواز» وجود دارد؛ بر اساس این رسم خیرخواهانه، چنانچه فردی دچار مشکل شود و متحمل خسارت مالی در کشاورزی یا دامداری و یا بیماری شود، مردم نانوشته و بدون منت به او کمک می کنند تا مشکل در اسرع وقت مرتفع شود. این روش مردمی که در گذر زمان برای حل مشکلات شکل گرفته، کمک می کند تا مردم با اطمینان و اعتماد به نفس بیشتری فعالیت کنند. این پدیده یک ظرفیت بزرگی است که به ما یادآوری می کند اگر به هردلیلی دچار مشکل شدیم  یک پشتوانه بی بدیل به نام مردم و همسایگان در کنار ما زندگی می‌کنند که نسبت ما بی تفاوت نیستند.

 مسئولیت اجتماعی مفهوم نسبتاً جدیدی است که طی چند دهه اخیر، به شدت مورد توجه کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است و حتی برخی از آنها این مفهوم را در منشورها و اسناد بالادستی خود گنجانده اند و از این طریق تحولات عمیقی را در اقتصاد خود رقم زده اند.

این کشورها بر این باورند که اولاً توانایی و قابلیت دولت ها به اندازه ای نیست که پاسخگوی تمامی نیازهای جامعه باشد، ثانیا،ً پیامدهای فعالیت سازمان ها و بنگاه های اقتصادی صرفاً محدود به خود آ نها نمی باشد؛  لذا ضروری است تا سازمان ها و نهادها، نسبت به جامعه و محیط فعالیت خود، متعهد و پاسخگو باشند.

امروزه سازمان ها بخوبی دریافته اند که اصول و قواعد مسئولیت پذیری اجتماعی را مهم بشمارند و به منافع جامعه توجه لازم را مبذول دارند. آنها دریافته اند که با انجام این مهم تعادل مناسبی بین اکوسیستم های «جامعه» و «اقتصاد» برقرار می شود و در بازه های زمانی میان مدت و دراز مدت تعادل منطقی و مناسبی میان سود آوری سازمان و منافع جامعه به وجود می آید.

متاسفانه هنگامی که با نگاهی تطبیقی به این مفهوم نگاه میکنیم، درمی یابیم که در جوامع توسعه یافته تراین مفهوم گسترده تر و دارای پذیرش بیشتری نزد افراد و گروه ها و سازمان ها است در صورتی که انتظار می رود در کشورهای اسلامی همچون ما که داعیه دین محوری و اخلاق محوری داریم، این موضوع برجسته تر و پذیرفته تر باشد.

مگر در فرهنگ دینی ما در هزاره قبل نگفته اند «الجار ثم الدار» مگر در آموزه های دینی ما نمی گویند «با دیگران همان گونه رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار کنند» پس چرا با کم توجهی به این آموزه های گهربار آب به آسیاب کسانی می ریزیم که معتقدند برای تعالی و توسعه کشور باید نگاه بیرونی داشت. چرا آنچه خود داریم ز بیگانه تمنا می کنیم و با این سبک از حکمرانی افراد فقیر و ضعیف را  زیر چرخ های سنگین توسعه نامتوازن له می کنیم.

یادمان باشد همه ما به قدر وسع، توان و فهم خود در قبال جامعه ای که در آن زندگی می کنیم، مسئولیم و در این خصوص باید اقدامات ارزنده ای برای آسایش هم نوعان خود انجام دهیم. ساخت جاده، مدرسه، مسجد، درمانگاه، بیمارستان، مراکز توانبخشی، غسالخانه، رسیدگی به وضعیت کودکان کار، آزاد سازی زندانیان، توانمند سازی زنان سرپرست خانوار، ایجاد شغل برای بیکاران، کمک به  ایتام، معلولان، کودکان اوتیسم، زلزله زدگان، سیل زدگان، و … همگی گوشه ای از مشکلات این مملکت است که در جامعه دینی ما به وفور وجود دارد و نیازمند توجه همه  مسئولین است.

 مگر می شود با نادیده گرفتن این همه محرومیت که روز به روز بر وسعت آنها نیزافزوده می شود رنگ آسایش و آرامش را در جامعه دید. پس برای انجام مسئولیت اجتماعی و دستورات اخلاقی و دینی امان منتظر قانون و بخشنامه و … نباشیم. برای رفع آلام و معضلات جامعه ای که در آن زندگی می کنیم همگی تلاش کنیم و آنچه از دستمان  برمی آید انجام دهیم.