شناسه هویت الکترونیکی بانکی، الزام به دریافت کد شهاب در راستای مقابله با پول‌شویی موضوعی است که برای تمامی دارندگان حساب‌های بانکی اعم از اشخاص حقیقی، حقوقی و اتباع خارجی از سوی بانک مرکزی عملیاتی شده است تا امکان استفاده از خدمات ساتنا برایشان فعال بماند.

به گزارش اکوپرشین به نقل از ایمنا: کد شهاب شناسه هویت الکترونیکی بانکی است که برای هر مشتری بانکی یک شناسه هویتی منحصر به فرد توسط سامانه نهاب ایجاد می‌شود؛ که کد شهاب پل ارتباطی بین سامانه‌های بانکی و سامانه نهاب است.

الزام بانک مرکزی نسبت به دارا بودن کد شهاب برای انجام عملیاتی ساتنا در شبکه بانکی به منظور ایجاد شفافیت در تراکنش‌های بانکی و جلوگیری از پول‌شویی‌های احتمالی، دردسرهایی را برای افراد فاقد این کد به وجود آورد زیرا قرار بود تا تمامی مشتریان نظام بانکی اطلاعات هویتی خود را پیش از ۵ بهمن‌ماه در شعب بانک‌ها به ثبت برسانند تا امکان استفاده از خدمات ساتنا برایشان فعال بماند اما پس از آن بانک مرکزی اعلام کرد که مهلت دریافت کد شهاب به مدت یک ماه تمدید شده است.

قانونی که به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی در اجرای آن بحث ایرانی و افغانستانی مطرح نیست بلکه کارت بانکی که هویت ندارد نباید تراکنش انجام دهد.

کد شهاب راهکار مقابله با پول‌شویی است

بحثی که در رابطه با کد شهاب مطرح است آن است که مسدود شدن کارت‌های بانکی افراد فاقد این کد مرتبط با گروه خاصی از مشتریان بانکی بوده یا تمامی دارندگان حساب‌های بانکی که فاقد چنین کدی هستند با معضل مسدود شدن رو به رو شده‌اند.

ابراهیم مسکین، کارشناس بانکی نیز در این باره می‌گوید: الزام به دریافت کد شهاب برای تمامی دارندگان حساب‌های بانکی اعم از اشخاص حقیقی، حقوقی و اتباع خارجی و در همه بانک‌ها امری ضروری است؛ کد شهاب شناسه هویت الکترونیکی بانکی است که برای هر مشتری بانکی یک شناسه هویتی منحصربه‌فرد را ایجاد می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا که بر طبق مفاد بخشنامه بانک مرکزی شناسایی مشتریان بانکی و پاکسازی و اصلاح اطلاعات حساب‌های مشتریان حقیقی و حقوقی امری لازم است، بر این اساس خدمات بانکی باید صرفاً به مشتریانی ارائه شوند که هویت و اطلاعات شناسنامه‌ای، مکانی و کسب‌وکاری آن‌ها مشخص است.

این کارشناس تصریح می‌کند: این قانون نه تنها نسبت به اتباع بیگانه بلکه نسبت به کلیه صاحبان حساب‌های بانکی اعمال می‌شود؛ با توجه به چنین قانونی دریافت کد شهاب از مدت‌ها قبل برای مشتریان بانکی ضروری و اکنون نیز مهلتی به اتباع خارجی برای دریافت این کد داده شده است که به مدت یک ماه دیگر نیز تمدید شد.

مسکین اظهار می‌کند: برای دریافت این کد مشتریان بانک‌ها با مراجعه به بانکی که در آن حساب خود را افتتاح کردند، مدارک خود را ارائه می‌کنند؛ اشخاص حقیقی با ارائه کد ملی و اشخاص حقوقی با ارائه کد شناسه ملی و اتباع خارجی نیز با ارائه شناسه خود به شعبه بانکی خود، پس از هویت سنجی، کد شهاب که شناسه‌ای ۱۶ رقمی است را دریافت می‌کنند.

وی خاطرنشان می‌کند: پس از آن هر تراکنشی که از سوی صاحب کد در سیستم بانکی و بر مبنای سیستم ساتنا انجام گیرد توسط نظام بانکی رصد می‌شود؛ هدف از این اقدام اجرای قوانین ناظر به شفافیت در تراکنش‌های بانکی، کنترل و نظارت بانک مرکزی و ممانعت از فرار مالیاتی و رفع پول‌شویی است زیرا با وجود این کد هر تراکنش مستلزم صحت اطلاعات هویتی صاحبان حساب است.

این کارشناس تصریح می‌کند: بیش از هر دلیل این قانون برای مقابله با بحث پول‌شویی مفید است زیرا گاهی اوقات با استفاده از مدارک افراد ناآگاه و بی اطلاع، اقدام به پول‌شویی می‌شود که با وجود چنین کدی از احتمال پول‌شویی کاسته شده و با تکمیل آن نیز این معضل به‌طور قابل توجهی کمتر خواهد شد.

زیرساخت‌های کافی مهیا نیست

اما موضوع قابل تأملی که وجود دارد، اطلاع رسانی ناکافی در این باره و برخی مشکلات زیرساختی در این حوزه بوده است که تبعات آن، برخی از مشتریان بانک‌ها به خصوص اتباع خارجی را دچار مشکل کرد؛ در واقع بحث اصلی بر سر مشتریان حقوقی و اتباع خارجی است که اکنون به دلیل عدم اطلاع‌رسانی کافی و بروز مشکل در سامانه ثبت داده اتباع خارجی، برای ثبت اطلاعات هویتی خود دچار مشکل شده‌اند.

در این باره بهرام رضایی، دیگر کارشناس بانکی اظهار می‌کند: الزام بانک مرکزی به مشتریان نسبت به دریافت کد شهاب از اقدامات بسیار مطلوب و مؤثری است که به جد مانع پول‌شویی می‌شود زیرا هر تراکنش مالی مستلزم صحت اطلاعات هویتی افراد است.

وی ادامه می‌دهد: با وجود این قانون لازم بوده که همه مشتریان بانکی چنین کدی (هویت الکترونیکی) را دریافت کنند ولی به دلیل عدم اطلاع عده‌ای از این قانون، مقرر شده است تا فرصتی یک ماهه در اختیار اتباع افغانی دارندگان حساب‌های بانکی که هنوز موفق به دریافت کد شهاب نشده‌اند داده شود تا نسبت به تکمیل اطلاعات خود اقدام کنند.

این کارشناس تصریح می‌کند: از آنجایی که در جهت کاهش پول‌شویی چنین تصمیمی گرفته شده است، لازم بود که به طور دقیق‌تر و جامع‌تری اطلاع رسانی نسبت به این موضوع صورت گیرد و از طرفی نیز زیرساخت‌های لازم مهیا می‌شد.

رضایی توضیح می‌دهد: با توجه به شیوع کرونا و لزوم رعایت پروتکل‌ها، باید تدابیری اندیشیده می‌شد تا از مراجعات حضوری کاسته شود نه آنکه در اوج این بیماری افراد برای دریافت کد شهاب اجبار به حضور در بانک داشته باشند.