مدیریت فضای مجازی به صحنه زورآزمایی تبدیل شده است، شهاب جوانمردی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران ‌می‌گوید که استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی یک مسیر محتوم و یک‌طرفه است که مسایل آن با بگیر و ببند حل ‌نمی‌شود.

به گزارش اکوپرشین به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران: در روزهای گذشته، اخباری از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و ایجاد محدودیت برای فضای مجازی به نقل از یک نماینده مجلس در رسانه‌ها انتشار پیدا کرد که البته پس از ساعاتی این خبر کذب نامیده شد.

فارغ از اینکه اصل این خبر تا چه حد به واقعیت نزدیک باشد و البته در پیش بودن انتخابات تا چه حد در تکذیب آن اثر داشته، طرح این موضوع احتمالا نگرانی گسترده‌ای را بین کسب‌وکارهای فعال در این فضا ایجاد کرده و امنیت روانی صاحبان این کسب‌وکارها را در مخاطره قرار داده است‌. اما آیا مدیریت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که این روزها کسب‌وکارهای بسیاری را در خود جای داده، راهکار دیگری جز ایجاد محدودیت ندارد؟

نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران بر این عقیده است که تهدیداتی که در مورد فیلترینگ بیشتر فضای مجازی و برخورد با شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، بیشتر ناشی از نبود تفکر منسجم و فقدان شناخت کافی در مورد فرصت‌ها، ظرفیت‌ها، امکانات و تهدیدات شبکه‌های اجتماعی است به طوری که معمولا وقتی مقامات ارشد، تذکری را در مورد فضای مجازی مطرح می‌کنند، اولین راهکاری که برای مدیریت این فضا به ذهن دست‌اندرکاران چه در لایه سیاستگذاری و چه در لایه اجرا خطور می‌کند، بگیر و ببند و ایجاد محدودیت است.

شهاب جوانمردی افزود: سیاستگذار در صورت برخورداری از رویکردی جامع، هم بهره‌گیری از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها را مورد توجه قرار داده و هم در اندیشه کاهش تهدیدات این فضا خواهد بود.

او سپس موقعیت ایران در مدیریت این پدیده را بلاتکلیف توصیف کرد و توضیح داد: کشور ما اکنون در حوزه فضای مجازی و سرویس‌های اینترنتی در موقعیتی قرار گرفته است که نه مشابه کشورهایی نظیر چین، کره یا روسیه است که سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در این مورد به انجام رسانده، زیرساخت‌های خود را آماده کرده و با ایجاد فضای رقابتی اجازه داده‌اند، شبکه‌های اجتماعی‌شان رشد کنند و مردم این کشور‌ها نیز با توجه به ماهیت بومی و ارتباط جدی با این محصولات، آنها را برگزید‌ه‌اند. در عین حال نه شبیه کشورهایی هستیم که فضای مجازی خود را صرفا در مورد موضوعات خاصی مورد رصد قرار داده و کاربری را به طور عمومی محدود نکرد‌ه‌اند. کشور ما، جایی میان این طیف قرار گرفته و معلوم نیست که می‌خواهد چه کند و آنچه به عنوان توسعه زیرساخت‌ها نیز مشاهده شده، بیشتر در قالب پروژه‌های دستوری و پولپاشی بوده است.

او ادامه داد: آنهایی که به مسایل از منظر سیاسی و امنیتی می‌نگرند، مدافع اعمال محدودیت‌های بیشتر هستند و آنهایی که مجبورند راجع به مشاغل، کسب‌وکارها و فرصت‌های فضای مجازی پاسخگو باشند، قاعدتا می‌خواهند سیاست دیگری اتخاذ کنند و این محدوده به صحنه زورآزمایی تبدیل شده است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان اینکه در حال حاضر موجودیت کسب‌وکارهای خرد بسیاری به فضای مجازی گره خورده است، افزود: بسیاری از کسب‌وکارها بازاریابی و فروش خود را به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی انتقال داده و البته بنیان بسیاری از کسب‌وکارها نیز بر بستر این فضا شکل گرفته است. نظیر آنچه که به عنوان اقتصاد اشتراکی شناخته می‌شود و از خدمات فروش تور و بلیت گرفته تا تاکسی‌های اینترنتی و فروش کالا در چنین فضایی قرار گرفته است. البته با شیوع ویروس کرونا نیز بهره‌گیری از فضای مجازی جدی‎تر شد و حتی موضوعاتی چون آموزش نیز به این بستر انتقال پیدا کرد.

 او با اشاره به اینکه استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی یک مسیر محتوم و یک‌طرفه است که مسایل آن با بگیر و ببند حل ‌نمی‌شود، ادامه داد: اگر بنا داریم ریسک‌های فضای مجازی را کاهش داده، آن را مدیریت کرده و از فرصت‌های آن بیشتر استفاده کنیم، راه‌حل فیلترینگ بیشتر نیست؛ چرا که فیلترینگ صرفا بازار فیلترشکن‌ها را توسعه داده و همه را وارد کارهای غیرقانونی می‌کند. چنانکه مشاهده می‌کنیم صدر تا ذیل نظام همه در شبکه‌های فیلتر شده نظیر توییتر و کلاب‌هاوس حضور دارند و این شرم‌آور است. یعنی مشخص نیست که حضور در این شبکه‌ها به منزله قانون شکنی بوده یا نیست.

جوانمردی بهترین و جدی‎ترین راه سامان‌دهی فضای مجازی را پرهیز از ایجاد محدودیت و حمایت هدفمند و واقعی از کسب‌وکارها و سرویس‌های اینترنتی که خدمات مشابهی ارائه می‌کنند دانست و گفت: در فضایی که گوگل‌مپ و ویز وجود دارد، اپلیکیشن‌های نشان و بلد هم رشد کرده و چند میلیون کاربر را جذب می‌کنند. همچنین برای کاهش تهدیدات، حضور پررنگ بخش خصوصی، بخش عمومی و غیردولتی و NGOها در فضای مجازی و تولید محتوای مناسب و فاخر و متناسب با گروه‌های هدف مختلف ‌می‌تواند راهگشا باشد. این ‌نمی‌تواند کار مجموعه‌های دولتی و ماموریتی باشد. در واقع، باید مشوق‌هایی وجود داشته باشد که این بخش‎ها به تولید محتوا رغبت پیدا کنند. در این صورت، وقتی محتوای بهتر و مناسب و لبه‌ها و پلتفرم‌های توسعه کسب‌وکار باکیفیتی عرضه شود، انتخاب مردم و کسب‌وکارها محصولات و خدمات ایرانی خواهد بود. این دستاورد با ایجاد محدودیت حاصل نشده و صرفا به جنگی پنهان در لایه‌های پنهان‌تر وب دامن می‌زند و این جز اتلاف هزینه و زمان عایدی دیگری نخواهد داشت.

 او گفت: لازم است، دولت آینده نیز به شناخت عمیق، وسیع و قابل‌اعتنایی راجع فرصت‌ها و تهدیدات این حوزه برسد و از مشاوره کارشناسان و خبرگان این حوزه استفاده کند و البته نظر مشاوران موقتی که راجع به همه مسایل اظهارنظر می‌کنند را مبنای تصمیم‌گیری و سیاستگذاری قرار ندهد.