کمبود برق زندگی مردم را مختل کرده است، اگرچه به دنبال بروز خاموشی‌های مستمر و طولانی مدت در روزهای اخیر، برخی از متولیان امر عنوان کرده‌اند؛ بروز بعضی مشکلات موجب بروز چنین شرایطی شده است و فعلا خاموشی نخواهیم داشت، اما اظهارات دیگر مسئولان حکایت از این دارد که موضوع کمبود برق در کشور همچنان با پر جا است.

اکوپرشین، الهام صادقی: آنچه که این پرسش را مطرح می‌کند؛ آیا خشکسالی برقی در راه است؟

بررسی‌ها و برآوردهای صورت گرفته حکایت از این دارند که در شرایط بحرانی پیک مصرف ۹ هزار و ۲۷۹ مگاوات از واحدهای نیروگاهی حرارتی کشور از مدار تولید خارج شده‌‌اند و قادر به تولید برق نیستند، آنچه که سیما غفاری، کارشناس انرژی نیز به آن اشاره کرده است، آن هم در شرایطی که افزایش زمان و دفعات خاموشی‌ها در روزهای اخیر به انتقاد جدی مردم از وزارت نیرو تبدیل شده و واحدهای تولیدی، اصناف، شهروندان و … را به طور جدی با مشکل روبرو کرده است.

کمبود برق، معضلی که همچنان با پرجاست

در این میان نکته جالب این بوده که وزارت نیرو حدود ۱۴ هفته است، پویشی به نام هر هفته الف- ب- ایران به راه انداخته، پویشی که در آن با افتخار آب و برق رسانی به نقاط مختلف کشور هدف گذاری شده بود.

با این وجود ولی اکنون به نظر می‌رسد، نتیجه آن چندان با هدف تعیین شده همخوانی ندارد و طرح مذکور حداقل در ظاهر قابلیت دستیابی به اهداف خود را آنگونه که باید و شاید نداشته است.

از سوی دیگر اگر چه رضا اردکانیان، وزیر نیرو عنوان کرده؛ فعلا خاموشی نداریم و برای تامین برق با تمام ظرفیت و نیرو تلاش می‌کنیم، ضمن اینکه وی این وعده را داده است که سعی بر این است تا وضعیت تامین برق کشور تثبیت شود، چرا که دوباره هوای گرم پایدار خواهیم داشت، اما اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور نظر دیگری دارد، چرا که به اعتقادی وی حجم تولید و سقف برق در کشور مشخص بوده و مصرف در حال افزایش است.

از این رو باید تلاش کرد؛ تا جایی که مقدور است، مصرف کاهش پیدا کند.

بنابراین با استناد به سخنان جهانگیری می‌توان اینگونه قضاوت کرد که موضوع کمبود برق در کشور همچنان با پرجاست.

ضمن اینکه غلامعلی رخشانی مهر، معاون هماهنگی توزیع توانیر بیان کرده است هفته جاری با گرم تر شدن هوای کشور مصرف برق افزایش می‌یابد که در این صورت بار دیگر شاهد خاموشی خواهیم بود.

ضمن اینکه به طور نمونه در شهرستان پاکدشت استان تهران شاهد خاموشی‌ها به دفعات در طول شبانه روز هستیم، خاموشی‌هایی که در بازه زمانی یک روز حتی تا چهار بار تکرار می‌شود.

در این منطقه به دنبال قطعی برق، پوشش شبکه تلفن همراه، اینترنت، همچنین آب رسانی به واحدهای مسکونی نیز مختل می‌شود.

یکی از شهروندان ساکن در این شهرستان در این باره گفت که متاسفانه ما همچنان شاهد قطعی برق به دفعات هستیم.

واقعا این امر ساکنان این شهرستان را مختل کرده و موجب بروز انتقادات زیادی نیز شده است، با این وجود اما به نظر می‌رسد؛ مسئولان توجهی به مشکلات شهروندان در این زمینه ندارند.

در این میان البته باید گفت؛ این مشکل تنها منوط به ساکنان این شهرستان نیست و بسیاری دیگر از مردم در سایر نقاط کشور با آن رو به رو هستند.

بی توجهی به هدفگذاری‌ها در برنامه ششم توسعه

به این ترتیب و در مجموع با توجه به آنچه که گفته شد، باید عنوان کرد؛ دغدغه مربوط به کمبود ظرفیت تولید برق در کشور، چالشی بوده که فراتر از یک بحران کوتاه مدت است.

شرایطی که باید آن را پیامد سوء مدیریت و بی‌ تدبیری متولیان امر در این سال‌های اخیر دانست.

نتیجه آن نیز این بوده که طبق اطلاعات رسمی عنوان شده در روزهای گذشت، شبکه برق به طور عملی توان تامین برق مورد نیاز به ویژه در ساعات پیک مصرف را نداشته است.

بنابراین با توجه به عدم برنامه‌ریزی برای توسعه و افزایش نیروگاه‌‌ها در کشور شاهد هستیم که هر ساله میان ظرفیت فعال در نیروگاه‌‌ها و میزان مصرف در شبکه برق کشور فاصله بیشتری ایجاد می‌شود که در فصول گرم سال به اوج خود می‌رسد و متولیان امر نیز در این برهه‌های زمانی تنها مردم را به کاهش مصرف تشویق می‌کنند، بدون اینکه به یاد بیاورند، در روند برنامه ششم توسعه باید ظرفیت تولید انرژی در کشور افزایش پیدا می‌کرد.

به گفته سید مرتضی حسینی، نماینده مردم میانه در مجلس یازدهم در برنامه ششم توسعه، دولت موظف به نصب ۲۵ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی و پنج هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر بوده است.

با این وجود در زمینه برق حرارتی کمتر از نیمی از تکلیف برنامه ششم توسعه، تحقق یافته و کل ظرفیت تولید برق تجدید پذیر کشور از ۹۰۰ مگاوات فراتر نمی ‌رود.

عدم استفاده از ظرفیت بخش‌های خصوصی

این در حالی بوده که در اغلب مواقع توپ عدم تامین برق مورد نیاز کشور به زمین کاهش میزان بارش‌ها، عدم نوسازی و بهسازی ظرفیت نیروگاه‌‌های فعال و به ویژه استخراج غیرقانونی ارزهای دیجیتال انداخته می‌شود که موجبات کاهش توان تولید برق را به دنبال داشته است.

ولی واقعیت این است که در کنار مواردی که به آنها اشاره شد، بی توجهی به فراهم کردن فرصت برای سرمایه گذاری‌های جدید در این حوزه در گذشته در کنار قیمت گذاری‌‌های دستوری و فشارهایی که برخی سیاست‌‌ها روی تولیدکنندگان گذاشته، باعث شده بسیاری از سرمایه گذاران عطای حضور در این بخش را به لقای آن ببخشند.

به اعتقاد علی ‌رضا کلاهی صمدی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز عدم استفاده از ظرفیت بخش‌های خصوصی در حوزه انرژی یکی از دلایل بروز شرایط کنونی بوده و دولت چه در حوزه تولید برق و چه در استفاده از ظرفیت رمزارزها نتوانسته مقدمات لازم برای استفاده از توان با لقوه موجود را فراهم آورد.

در این میان حسینی هم تاکید دارد؛ حتی اگر طبق گفته مسئولان، تولید ارزهای دیجیتال دلیل اصلی معضل پر دردسر خاموشی‌ها در کشور باشد، باز هم این دولت بوده که باید این مسئله را پیگیری و کنترل کند.

ضرورت افزایش بهره‌وری سیکل برق، اصلاح ساختار توزیع

به هر صورت واقعیت این است که رسیدن به شرایط قابل انتظار در حوزه تامین انرژی مذکور نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، عمل به آنچه است که در قالب برنامه توسعه مدنظر قرار گرفته است.

در این خصوص افزایش بهره‌وری سیکل برق، اصلاح ساختار توزیع و انتقال برق از اقدامات ضروری دیگری است که باید مدنظر باشد.

مهمتر اینکه برای برون رفت بحران کنونی در خصوص تامین برق مورد نیاز باید روند احداث نیروگاه‌ها به میزان قابل توجهی تسریع شود و توسعه نیروگاه‌‌های تجدید پذیر نیز در صدر برنامه‌ریزی‌ها و تدابیر جای گیرد.

در این میان هرچند که به نظر می‌رسد، شرکت‌‌های داخلی و اعضای سندیکای برق از ظرفیت بالایی برای احداث نیروگاه و زیرساخت‌‌های متناظر تولید، انتقال و توزیع برق برخوردار هستند، ولی آنگونه که کلاهی صمدی بیان کرده است، به دلیل سیاست‌‌های دولت، رغبتی در زمینه سرمایه‌ گذاری در این بخش وجود ندارد.

این در حالی بوده توسعه نیروگاه‌ها و دیگر ضرورت‌های مورد نیاز در این حیطه نیاز به تامین اعتبار دارد که خود موضوع قابل تامل دیگری است که نباید از آن غافل ماند، زیرا به طور نمونه بررسی‌ها نشان داده است، تنها اصلاح ساختار شبکه برق تهران نیازمند ۱۵ میلیارد دلار بودجه بوده که رقم قابل توجهی است.

براین اساس باید گفت؛ شرایط به وجود آمده کنونی، حاصل بی توجهی‌ها، عدم برنامه‌ریزی‌ها و سایر بی تدبیری‌هایی است که در سال‌های گذشته از سوی متولیان امر شاهد آن بوده ایم، آنچه که پیامدش خاموشی‌های پر دردسر روزهای اخیر بوده است.