چشم انداز صنعت بانکداری، یکی از مهمترین مولفه‌های بسترساز  رشد و توسعه اقتصادی هر کشور، سیستم بانکداری آن است.  از آنجایی که در اقتصاد وظیفه تجهیز و تخصیص منابع مالی بر عهده بانک‌ها قرار دارد، لذا نقش بانک‌ها  برای توسعه اقتصادی و اجتماعی در هر جامعه‌ای انکارناپذیر است.

اکوپرشین: علی‌مدد سلیمانی: رشد اقتصادی در کشورهای درحال توسعه ازجمله کشور ما با وجود بازارهایی مانند بازار سرمایه، بازار کالا، ارز و…. به‌شدت تحت‌تاثیر بازارهای مالی کوتاه‌مدت – بازارپول – بوده و بانک‌ها در اقتصاد کشور نقش محوری ایفا می‌کنند، به‌طوری‌که امروزه نزدیک به ۹۰ درصد تامین مالی بنگاه‌های خرد و کلان اقتصادی و خدمات مالی موردنیاز خانوارهای ایرانی ازطریق سیستم بانکی انجام می‌پذیرد.

رشد شتابان صنعت بانکداری در یک دهه اخیر به‌عنوان پدیده اجتماعی عصر حاضر در تمامی سطوح جامعه رسوخ کرده و با زندگی مردم عجین شده است، این درهم‌تنیدگی به‌گونه‌ای است که تصور زندگی روزمره بدون استفاده از انواع خدمات بانکی – حضوری و غیرحضوری – تقریبا غیرممکن است.

 در عصر حاضر، نیاز به نوآوری در صنعت بانکداری بیش از سایر صنایع خدماتی احساس می‌شــود. فناوری مالی صنعت بانکداری را تحت الشعاع خود قرار داده است. با توجه به نقش مهمی که صنعت خدمات مالی در جامعه ایفا می‌نماید، داشتن چشم انداز از تغییرات بالقوه‌ای که می‌تواند صنعت بانکداری را دست خوش تغییر کند به خصوص برای فعالان این صنعت امری ضروری است. با توجه به گذر از سازوکارهای سنتی به سامانه‌های فناوری‌محور، هرکشور به دنبال ارائه مدلی جهت بهبود عملکرد مالی بانک‌ها بر مبنای فناوری‌های نوین مالی است.

تکنولوژی‌های نوظهور بانکی در حال تغییر  در بخش خدماتی، مالی و امنیتی در جهان هستند و با توسعه بانک و بانکداری دیگر سیستم‌های سنتی قادر به پاسخگویی به مشتریان نیستند پیش بینی می‌شــود بانکداری سنتی طی سال‌های آینده با مجموعه‌ای از تغییرات و تحولات سریع مواجه شود. اپلیکیشن‌ها این امکان را به ما می‌دهند که آسان‌تر از گذشته بدون مراجعه به شعبه، کارهای بانکی خود را انجام دهیم و مسلما در این حالت مشتری مداری بیشتری را شاهدیم تا این که به شعبه مراجعه کنیم.

ابزارهای امنیتی مثل رمزنگاری‌ها و زیست سنجی‌های پیشرفته به ما در برابر کلاهبرداری‌های بانکی کمک می‌کنند و از تکنولوژی جدید انتظار می‌رود طی چند سال آتی در سیستم بانکی دنیا فراگیر شوند. این تکنولوژی‌ها سازوکارهای اشتراک داده و انتقال و نگهداری پول شما را دچار تحول می‌کنند. در سطور زیرین به پاره‌های از این تکنولوژی‌های اشاره می‌رود:

 1-تکنولوژی بلاکچین

بلاک چین  از دو کلمه  Block( بلوک) و  Chain(زنجیره) ایجاد شده است. این فن‌آوری در حقیقت زنجیره‌ای از بلوک‌هاست. به طور کلی بلاک چین یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش توزیع شده و به صورت غیرمتمرکز است.

در آینده نزدیک، بخش بانکی به‌احتمال‌زیاد مزایای این رویکرد روشن و پایدار را برای اجرای بلاک‌چین در فرآیندهای خود به دست خواهد آورد.

این تکنولوژی باعث افزایش بهره‌وری، سرعت، امنیت و کاهش هزینه‌ها در اکثر عملیات می‌شــود و درنتیجه باعث بهبود قابل‌ملاحظه‌ای در کیفیت خدمات‌رسانی بانک‌ها به کاربران نهایی خواهد شد.

۲-توسعه ۵G  بی‌سیم

نسل پنجم ارتباطات موبایلی سرعت فوق‌العاده بالایی برای دانلود و بارگذاری مهیا خواهد کرد، به طوری که این سرعت با سرعت ارتباطات ثابت برابری خواهد کرد. این امر از رشد شگفت‌انگیز ۱۰ برابری سرعت ۵G در مقایسه با ارتباطات۴G نشات می‌گیرد.

تمامی موسسات مالی و صنایع باید با مزایای تجاری دسترسی فوق سریع، امن و بدون محدودیت مکانی به اینترنت آشنا شوند.

۳-خودپردازهای پیشرفته

خودپردازها(ATMs) نخستین بار در سال ۱۹۶۷ وارد عرصه بانکداری شدند و سیستم بانکی را دچار تحول کردند. انتظار می‌رود در آینده شاهد تحولات وسیعی در  حوزه تکنولوژی خودپردازها به ویژه حضور آن‌ها در حوزه پرداخت‌های بدون تماس مثل کارت‌های اعتباری باشیم.

همچون خدماتی مثل اپل پی(Apple Pay) و گوگل ولت(Google Wallet) شما به زودی از این امکان برخوردار می‌شوید که با واسطه گوشی‌های هوشمند خود تبادلات بدون تماس از طریق خودپردازها انجام دهید.

در حال حاضر برخی ابتکارات مدرن در خودپردازها پیاده شده است. برای مثال در هند عملیات بانکی خودپردازها با تشخیص هویت زیستی(biometric authentication) مثل اثرانگشت انجام می‌گیرد و در خودپردازهای بانک ملی قطر تشخیص هویت افراد برپایه رنگ چشم افراد انجام می‌گیرد. این تکنولوژی‌ها با حفاظت از خودپردازها در برابر هکرها به افزایش امنیت تبادلات بانکی کمک می‌کنند.

۴-گسترش استفاده از هوش مصنوعی در راستای تقویت تجربه مشتری

آن‌چه در گذشته به عنوان یک ابزار رقابتی به شمار می‌رفت، اکنون به عنوان پدیده‌ای معمول شناخته می‌شــود. برای مثال قیمت‌گذاری و راحتی در دسترسی مکانی به سرویس‌ها، دیگر به عنوان مزیت رقابتی به شمار نمی‌رود؛ زیرا تقریبا تمامی سازمان‌های مالی سنتی محصولات مشابهی از طریق کانال‌های مشابه و با همان قیمت مشابه ارائه می‌دهند.

در آینده، اساسی‌ترین وجه تمایز رقابتی برندها و پایه رشد کلی هر یک از شرکت‌ها، در تجربه‌ای خواهد بود که به مشتری ارائه می‌دهند.

اساس تجربه در این نهفته است که یک بانک یا اتحادیه اعتباری با چه روشی داده‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهد و چگونه از آن‌ها برای سفارشی‌سازی و شخصی‌سازی تعاملات بهره می‌گیرد.

هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل پیشرفته ابزارهایی هستند که می‌توان از آن‌ها برای فراهم کردن یک تجربه یکپارچه و هوشمندانه به مشتری استفاده کرد. نتیجه چیزی نخواهد بود جز افزایش حس رضایت مشتری، ارتقای ارزش رابطه با او و ایجاد تمایز رقابتی در بازاری که جمعیت آن به شکل فراینده‌ای در حال رشد است.

۵- تکنولوژی‌های پوشیدنی

تکنولوژی‌های پوشیدنی(Wearables) مثل ساعت‌های هوشمند حضور گسترده‌ای در عرصه بانکداری خُرد در آینده خواهند داشت.

برای مثال بانک‌ها می‌توانند از فرستنده‌های بلوتوث برای ارسال پیام‌های خوش آمدید به ساعت‌های هوشمند مشتریان خود هنگامی که وارد یک شعبه یا مرکز بانک می‌شوند استفاده کنند.

عینک‌های هوشمند هم نوع دیگری از تکنولوژی‌های پوشیدنی هستند  که می‌توان کارمند  بانک را به این عینک‌ها مجهز کرد. کارمند بانک می‌تواند در حالی که  مشغول انجام امور بانکی مشتری بر روی صفحه مانیتور خود است به طور همزمان اطلاعات بانکی این فرد را با استفاده از عینک هوشمند خود مشاهده و پردازش کند.

این پیشرفت‌ها نه تنها نوید آینده‌ای روشن در صنعت بانکداری می‌دهد که چالش هایی نیز موجب می‌شــود.

بانک آینده دیگر از جنس بانک‌های کنونی نخواهد بود و برای شناخت آن نیاز به رسانه‌ای تخصصی تر است تا با استناد به پیشرفت‌های سریع این صنعت، چشم انداز‌ها و چالش‌های پیش رو را شفاف تر ترسیم و تبیین کند.

در جستجوی چنین نقشی هستیم و امید می‌رود با همراهی و نقد و نظر نخبگان این عرصه به هدف مذکور نزدیک شویم.