گرد و غبار و تهدید شهرهای دورتر از عرصه‌های بیابانی، در گذشته‌ای دور، بسیاری از روستاهای مناطق بیابانی به شدت تحت تأثیر طوفان‌های شن بودند اما امروز دامنه این آسیب‌ها به بسیاری از شهرهای بزرگ‌تر و حتی دورتر از عرصه‌های بیابانی کشیده شده است.

به گزارش اکوپرشین به نقل از مهر، پدیده گرد و غبار و شن‌های روان معضلی است که زیست بوم کشورها از جمله ایران را تهدید می‌کند. گسترش بیابان در نتیجه کاهش بارش و شیوه‌های نامناسب کشت در کنار تغییرات اقلیمی به موضوع دامن زده است.

ایران در فرسایش خاک رتبه اول را دارد و در تولید کربن، ششمین کشور تولیدکننده کربن در بین کشورها است. از این رو طرح کاشت یک میلیارد درخت از امسال کلید می‌خورد و در مدت ۴ سال قرار است یک میلیارد درخت کاشته شود. با توجه به مطالعه مناطق مختلف کشور گونه‌های مناسب انتخاب شده که در این‌باره تعدادی از درختان در مناطق جنگلی برای نوسازی و بخشی در مناطقی که کانون بحرانی به شمار می‌روند در نظر گرفته شده است.

وحید جعفریان، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره وضعیت بیابان‌ها در کشور به مهر گفت: در حال حاضر از گسترده مناطق بیابانی کشور سطحی نزدیک به ۳۰ میلیون هکتار تحت تأثیر فرسایش بادی بوده و از این میزان حدود ۱۴ میلیون هکتار به منابع زیست انسانی مانند روستاها، اراضی کشاورزی، جاده‌ها، خطوط راه آهن، فرودگاه‌ها، تأسیسات صنعتی و… خسارت وارد می‌کند.

وی افزود: ضرورت دارد از گسترش کانون‌های بحرانی و خسارت‌های مرتبط را که مانع توسعه در بخش‌های مختلف است جلوگیری کنیم.

این کارشناس حوزه بیابان ادامه داد: ما در طول برنامه ششم توسعه سالانه حدود ۳۰۰ هزار هکتار در قالب پروژه‌های مختلف فعالیت اجرایی انجام شد؛ این اقدامات در راستای احیا مناطق بیابانی، پیشگیری از تخریب آنها و اقدامات مدیریتی مانند مدیریت چرای دام و قرق عرصه‌ها بود.

گسترش گرد و غبار از روستاها به شهرها

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه سخنان خود گفت: بر اساس مطالعاتی که در یک دوره ۲۰ ساله انجام شد سرعت و شتاب بیابان‌زایی در کشور نزدیک به یک میلیون هکتار در سال است و در مقایسه فعالیت اجرایی، با این سطح از تخریب سرزمین که ناشی از عوامل انسانی یا عوامل اقلیمی است نامتوازن بوده و برای خنثی کردن سیر بیابان‌زایی و تخریب سرزمین حداقل باید در سال یک میلیون هکتار، فعالیت اجرایی انجام شود.

جعفریان تصریح کرد: ما برای جبران عقب ماندگی‌های گذشته، بر اساس مطالعه جامعی که انجام شده است و در این مطالعه جای مشارکت بخش خصوصی و همین طور سرمایه گذاری این بخش و نقش آفرینی مؤثر جوامع محلی دیده شده، نیازمند منابع اعتباری قابل توجهی هستیم که با منابع اعتباری و تخصیص سالانه که در حال حاضر وجود دارد اصلاً قابل مقایسه نیست.

وی یادآور شد: در گذشته‌ای دور، بسیاری از روستاهای مناطق بیابانی کشور به شدت تحت تأثیر توفان‌های شن و گرد و غبار بودند اما در حال حاضر دامنه این آسیب‌ها به بسیاری از شهرهای بزرگ‌تر و حتی دورتر از عرصه‌های بیابانی کشیده شده است.

وی اضافه کرد: از این رو برای ایجاد یک محیط برای توسعه متوازن نیازمند هستیم که با اولویت بیشتری نسبت به مقوله مقابله با بیابان‌زایی برخورد کنیم و این موضوع را در صدر مسائل زیست محیطی قرار دهیم چرا که از این طریق می‌توانیم حوزه‌های امنیت غذایی، امنیت انرژی و… تقویت کنیم و به نوعی با تثبیت شن‌های روان و کنترل کانون‌های گرد و غبار، هزینه‌های توسعه را در یک منطقه آسیب پذیر کاهش داده و تعدیل کنیم.