این مطلب جمع‌بندی ناصر کرمی از پانل تخصصی «بازاریابی و تبلیغات» است که در حاشیه‌ی نشست هم‌اندیشی مدیران دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری مطرح شد.

در این نشست علاوه‌بر منوچهر جهانیان ـ معاون گردشگری کشورـ، جمعی از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی سراسر کشور نیز حاضر بودند که این موضوع هم با حضور حسن انصاری ـ عضو انجمن دفاتر سفر و گردشگری تهران ـ، ناصر کرمی ـ پژوهشگر و عضو انجمن علمی متخصصان گردشگری ایران ـ، رئوف رابطی ـ کارشناس بازرگانی ـ، لادن جعفری تهرانی ـ مدیرکل دفتر توسعه گردشگری معاونت گردشگری ـ و فرهاد شمسیان ـ کارشناس بازاریابی ـ بررسی شد.

* سهم ایران از ۴۵ میلیارد دلار درآمد گردشگری خاورمیانه فقط ۲ میلیارد دلار است

رئوف رابطی ـ کارشناس بازرگانی ـ در این نشست با بیان این‌که بر اساس آمار سازمان جهانی جهانگردی، صنعت گردشگری در سال گذشته ۳/۸ درصد رشد داشته است، افزود: درآمد گردشگری خاورمیانه در سال گذشته ۴۵ میلیارد دلار بوده که سهم ایران از آن ۲ میلیارد دلار بوده است؛ درحالی که ترکیه ۲۳ میلیارد دلار از این رقم را به خود اختصاص داده و این یک هشدار برای ما است.

او با تاکید بر این‌که ساختار بازاریابی گردشگری باید تقویت شود، افزود: پس از شکل دادن بازارهای هدف باید برای آن ها برنامه داشته باشیم و کشورهای هدف و رفتار گردشگران این بازارها را نیز آنالیز کنیم و بر مبنای آن، رویکرد و نگرش خود تنظیم کنیم.

وی هم‌چنین اظهار کرد: به نظر می‌رسد در آژانس‌های گردشگری نیز جای بخش کارشناس بازرگانی و بازاریابی خالی است.

در ادامه‌ی نشست نیز لادن جعفری تهرانی ـ مدیرکل دفتر توسعه‌ی گردشگری معاونت گردشگری کشور ـ درباره‌ی ۱۳ کارگروهی که به منظور آماده کردن شرایط ورود ۷/۵ میلیون گردشگر تشکیل شده است، توضیحاتی داد.

* انحراف برنامه‌های گردشگری از سند چشم‌انداز ۲۰ ساله

فرهاد شمسیان ـ کارشناس بازاریابی ـ نیز در ادامه‌ی نشست با اشاره به ضعف برنامه‌ریزی در بازاریابی کشور، گفت: به نظر می‌رسد برنامه‌های گردشگری ما منطبق با نقشه‌ی راه یا همان سند چشم‌انداز ۲۰ ساله‌ی گردشگری نیست. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز بارها درباره‌ی انحراف مسیر برنامه‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نسبت به چشم‌انداز متذکر شده است.

او، نداشتن وحدت رویه و تمرکز صرف بر روی برنامه‌های کوتاه‌مدت را از جمله ضعف‌های موجود در صنعت گردشگری دانست و در ادامه بیان کرد: شک نکنید با برقراری ثبات در کشور، صنعت گردشگری ما هم پیشرفت می‌کند.

شمسیان هم‌چنین به نبود هماهنگی میان بخش خصوصی و دولتی در بازاریابی گردشگری، اشاره کرد و افزود: اگر به تبلیغات روزنامه‌ها نگاه کنید، متوجه می‌شوید که این تبلغات هیچ سنخیتی با برنامه‌ها و بازارهای هدف سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ندارد .

* امنیت در ایران برابر با اروپا به گزارش ایسنا، ناصر کرمی ـ پژوهشگر و استاد دانشگاه ـ نیز با اشاره به توضیحاتی که مدیرکل دفتر توسعه‌ی گردشگری معاونت گردشگری کشور درباره‌ی ایجاد کارگروه کمپین تبلیغاتی داده بود، گفت: مشکل ما بیشتر از آن‌که معرفی جاذبه‌های گردشگری باشد، چگونگی مقابله با فضای تبلیغاتی موجود است. این کار دشواری است، چون درحال حاضر موثرترین رسانه‌های دنیا، تبلیغات منفی علیه ما دارند.

وی در ادامه‌ی سخنانش با بیان اینکه متوسط امنیت در ایران کمتر از اروپا نیست و حتا با قاطعیت می‌توان امنیت در تهران را از برلین بیشتر دانست، تصریح کرد: مشکل موجود ما تغییر افکارهاست. باید با دعوت از گروه‌های مرجع و یا تبلیغ در رسانه‌های مطرح، این مانع را از سر راه برداریم. ما تاثیر این اقدامات را بر صنعت گردشگری، در زمان سفر «شون پن» ـ بازیگر سرشناس آمریکایی ـ به ایران و همچنین تبلیغ کوتاه مدت جاذبه‌های ایران از «بی‌بی‌سی»، احساس کرده ایم.

او در عین حال یادآور شد: تبلیغ برای سرزمین، وظیفه‌ی دولت و حاکمیت و تبلیغ برای محصول، وظیفه‌ی آژانس‌ها است. من واقف به زحمات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هستم؛ اما این سازمان مشکل ساختاری دارد که به مدیریت موجود آن هم ارتباطی ندارد و از گذشته حاکم بوده است.

کرمی اضافه کرد: ما هم‌چنان شاهد تکرار ادبیات مسؤولان میراث فرهنگی و گردشگری کشور درباره‌ی وضعیت و ایجاد زیرساخت ها هستیم؛ درحالی که در تمام دنیا ۵۰ درصد ساختار متولیان گردشگری، روی بازاریابی و تبلیغات متمرکز است. اگر سازمان می‌خواهد تغییر ساختار بدهد باید نصف بودجه و کارکنان خود را برای تبلیغات و بازاریابی بگذارد که ظاهرا در سازمان ما چنین وضعی حاکم نیست.

عضو انجمن علمی متخصصان گردشگری ایران در ادامه‌ی سخنانش از متولیان گردشگری درخواست کرد: شاید لازم باشد این سازمان تسهیلات و اعتباری را به آژانس‌ها مثل هتل‌داران اختصاص دهد تا تورگردانان بتوانند برای محصولاتشان و جاذبه های ایران تبلیغ کنند.

او در ادامه‌ی این نشست، در پاسخ به سوال یکی از حاضران درباره‌ی ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین شکل بازاریابی برای ایران، تاکید کرد: القای امنیت و آرامش مهم‌ترین کاری است که باید انجام شود که شاید بخش زیادی از سود این کار نصیب حاکمیت شود.

* تصویر ایران در دنیای مجازی زیبا نیست

در ادامه درباره‌ی وضعیت گردشگری ایران در دنیای مجازی سوالی پرسیده شد که لادن جعفری تهرانی ـ مدیرکل دفتر توسعه گردشگری ـ در پاسخ به آن گفت: ما قرار است روی یکی از سایت‌های تقریبا فعال گردشگری کار کنیم و زبان‌های بیشتری را به آن اضافه کنیم. هم‌چنین قصد داریم از طریق سازمان جهانی گردشگری وارد بازاریابی مجازی شویم که در ادامه، حسن انصاری به عنوان مجری این نشست، متذکر شد: منظور از این سوال، اقداماتی بود که باید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام دهد؛ چون در حال حاضر وقتی نام ایران را در اینترنت جست‌وجو می‌کنید، واقعا تصاویر زیبا و مربوطی را پیدا نمی‌کنیم.

کرمی در ادامه‌ی این اظهارات خاطرنشان کرد: مدت‌هاست که آژانس‌های ما برای جاذبه‌های کشور تبلیغ می‌کنند و دولت سرمایه‌گذاری می‌کند؛ درحالی که درست برعکس این جریان باید باشد.

در ادامه نیز سوالی درباره‌ی این‌که آیا تاکنون از گردشگران پرسیده شده است که تحت تاثیر چه جریان و انگیزه‌ای به ایران سفر می‌کنند، مطرح شد که تهرانی در پاسخ گفت: از سال ۱۳۸۶ فرم‌هایی را تهیه کرده‌ایم که بین گردشگران ورودی توزیع می‌شود. بر اساس اطلاعات این فرم‌ها، بیشتر گردشگران با توجه به «دانش فردی و علاقه‌مندی به فرهنگ» به ایران سفر کرده‌اند.

وی افزود: ما کشور فرهنگی هستیم و بیشتر گردشگرانی که از اروپا به ایران سفر می‌کنند در دوران مدرسه از ایران یادی داشته‌اند و به فرهنگ کشور ما علاقه پیدا کرده‌اند. برای همین سفر به ایران یکی از آرزوهای آنها بوده است.

مدیرکل دفتر توسعه گردشگری، برگزاری تورهای آشناسازی برای اصحاب رسانه کشورهای خارجی را نیز یکی دیگر از اقدامات موثر در ایجاد انگیزه برای سفر گردشگران ذکر کرد.

در همین حال کرمی یادآور شد: ایران در هر سال کمتر از ۱۵۰ هزار گردشگر داشته است و آمار گردشگران صنعتی در کشور بسیار پایین است. گردشگر صنعتی، شخصی است که برای تغییر آب و هوا با تور سفر می کند. همچنین از سخنان خانم تهرانی برمی‌آید که گردشگران ما معمولا افرادی هستند که از سر کنجکاوی به ایران سفر می‌کنند و این نشان می‌دهد که تبلیغاتی در کار نبوده است.

* ایجاد کمپین تبلیغاتی، یک ضرورت اساسی

او در جمع‌بندی این بخش از نشست هم‌اندیشی مدیران دفاتر خدمات مسافرتی، بر ایجاد کمپین تبلیغاتی با جلب عزم کل حاکمیت تاکید کرد و در ادامه از معاون گردشگری درخواست کرد: همانطور که برای هتل‌سازی ۸۰ درصد تسهیلات می‌دهند، به آژانس‌دارانی که برای کشور تبلیغ می کنند نیز این ۸۰ درصد تسهیلات را اختصاص دهند.