پرونده سرمایه‌گذاری خارجی در بهار سال جاری از فعال شدن مجدد دیپلماسی جذب سرمایه‌گذاری خارجی صنعتی حکایت دارد. گزارش منتشر شده از مصوبات هیات سرمایه‌گذاری خارجی نشان‌دهنده آن است که در اولین فصل سال جاری، در مجموع ۲۴ طرح به ارزش ۵۵۴ میلیون و ۴۱۶هزار دلار توانسته‌اند مجوز سرمایه‌گذاری در کشور را کسب کند. با توجه به آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توان گفت این میزان سرمایه‌گذاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته به لحاظ تعداد رشدی بیش از ۲۶ درصدی داشته و به لحاظ ارزشی نیز رشد نزدیک به ۹۰۰ درصدی را ثبت کرده است. مجموع سرمایه‌گذاری مصوب از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی در مدت مشابه سال قبل بیش از ۲۹۲ میلیوندلار بوده که برای ۱۹۹ طرح به تصویب رسیده بود. اما آخرین آمار اعلام شده از مصوبات هیات سرمایه‌گذاری خارجی در ثلث اول سال ۹۸ نیز بیانگر آن است که تعداد مجوزهای صادره از سوی هیات سرمایه‌گذاری در این مدت تغییری نداشته است. براساس گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در چهار ماه منتهی به تیر سال ۹۸ در مجموع ۴/ ۵۵۴۴ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی ثبت شده است که این رقم در مدت مشابه سال قبل برابر با ۳/ ۳۴۶۶ میلیون دلار بوده است.

رشد سرمایه‌گذاری خارجی در مدت زمان مورد بررسی در حالی صورت گرفته که با توجه به بازگشت مجدد تحریم‌ها با خروج آمریکا از برجام، گمانه‌زنی‌‌ها از کاهش سرمایه‌گذاری‌های خارجی حکایت داشت؛ به‌طوری‌که بسیاری از فعالان اقتصادی از خروج سرمایه‌گذارانی که در دوران پساتحریم اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند خبر می‌دادند؛ گمانه‌‌زنی‌‌هایی که با توجه به آمار اعلام شده در ماه‌های ابتدایی سال‌جاری می‌توان گفت درست از آب در نیامد. از سوی دیگر، باتوجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت بیشترین تمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های کوچک و بعضا متوسط با سرمایه‌بری کمتر بوده، طرح‌هایی که می‌توانند با مشکل کمتر از تحریم‌ها عبور کنند.

پیشتازان جذب سرمایه

اما بررسی‌های صورت گرفته نشان دهنده آن است که بیشترین تقاضا برای جذب سرمایه خارجی در استان خراسان رضوی به ثبت رسیده و در رده‌های بعدی نیز استان‌های «تهران»، «آذربایجان شرقی»، «خوزستان» و «گیلان منطقه آزاد تجاری» در دوره زمانی مورد بررسی بیشترین درخواست را برای جذب سرمایه خارجی داشته‌اند. از سوی دیگر، ارزیابی‌های صورت گرفته نشان دهنده آن است که ۲۴ طرح مصوب در هیات سرمایه‌گذاری خارجی برای ۱۵۵ استان و منطقه آزاد ثبت شده است. داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که بیشترین سرمایه‌گذاری مصوب در دوره زمانی مورد بررسی به طرح «تولید سیگارت» اختصاص داشته که در قالب افزایش سرمایه‌گذاری از سوی هیات سرمایه‌گذاری مجوز دریافت کرده است؛ ارزیابی آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان دهنده آن است که به لحاظ ارزشی حدود ۷۰۰ درصد مصوبات سرمایه‌گذاری خارجی برای افزایش سرمایه‌گذاری در این طرح بوده، به‌طوری‌که بیش از ۳۱۶۶ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این دوره زمانی به این طرح اختصاص یافته است. اما در رده دوم طرح «تولید مکمل‌های دارویی» با سرمایه نزدیک به ۷۲ میلیون دلاری و «احداث پالایشگاه میعانات گازی» با اخذ مجوز سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری قرار دارند.

داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت بیانگر آن است که در دوره زمانی مورد بررسی استان خراسانرضوی با ۵۵ طرح بیشترین مجوز جذب سرمایه‌گذاری خارجی را به خود اختصاص داده است. براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ۵ طرح مصوب برای این استان به «تولید انواع پودر نوشیدنی فوری، انواع نوشیدنی آماده مصرف، بسته‌بندی پودر انواع نوشیدنی فوری» با سرمایه‌گذاری حدود ۱۵ میلیون دلاری، «تولید بسته‌بندی و توزیع توپ گلوله پیتبال» با سرمایه‌گذاری ۳۳۳ هزار دلاری، «تولید جانماز و سجاده، تسبیح‌شمار و تسبیح» با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۳۱۷ هزار دلاری، «تولید مکمل‌های دارویی» با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۷۲ میلیون دلاری و «تولید کاغذ از کربنات کلسیم» با سرمایه‌گذاری ۲۵ میلیون دلاری اشاره کرد.

استان تهران نیز در این دوره زمانی با اخذ مجوز اجرای ۳ طرح توانست در میان استان‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری خارجی قرار گیرد. با توجه به داده‌های اعلام شده طرح مصوب در این استان به «تولید انواع مواد استریل‌کننده بر پایه پروکسی و پروکسی اسیدها» با سرمایه حدود ۲ میلیون دلاری، «بازسازی انواع ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی» با سرمایه بیش از یک میلیون دلاری و «تولید بسته‌بندی چای» نیز با سرمایه بیش از یک میلیون دلاری اختصاص داشته است.

مصوبات هیات سرمایه‌گذاری خارجی برای استان آذربایجان شرقی نیز در این دوره زمانی برای اجرای سه طرح بوده که در این خصوص می‌توان به «تولید خمیرمایه» که به‌صورت افزایش سرمایه مصوب شده است، اشاره کرد. مجموع سرمایه پیش‌بینی شده برای این طرح بیش از ۱۷ میلیون دلار در نظر گرفته شده است. دومین طرح مصوب برای این استان به طرح «تولید انواع پروفیل UPVC» اختصاص داشته، مجوز صادره برای این طرح نیز در راستای افزایش سرمایه صورت گرفته و برای این طرح سرمایه ۹۶۸ هزار دلاری مصوب شده است. اما سومین طرح مصوب برای این استان برای «تولید کنسانتره نفلین سینیت» صادر شده است و سرمایه پیش بینی شده برای این طرح نیز ۶۵۰ هزار دلار است.

استان خوزستان نیز در این دوره زمانی مجوز سرمایه‌گذاری برای دو طرح را از هیات سرمایه‌گذاری خارجی اخذ کرده که در این خصوص می‌توان به «فرآوری و بسته‌بندی برنج» با سرمایه ۳۵۰ هزار دلاری و «طراحی گرمکن‌های مخصوص صنایع نفت، گاز و پتروشیمی» با سرمایه‌گذاری حدود ۵/ ۱۱ میلیون دلاری اشاره کرد.

اما سایر طرح‌های مصوب در دوره زمانی مورد بررسی در ادامه می‌آید. برای استان گیلان منطقه آزاد تجاری در این دوره زمانی یک طرح مصوب هیات سرمایه‌گذاری خارجی اخذ شده است. «تولید تجهیزات روشنایی و الکترونیکی ضدانفجار» با سرمایه‌گذاری بیش از ۳۳ میلیون دلاری طرح مصوب در این منطقه محسوب می‌شوند. استان‌های گیلان و زنجان نیز به‌صورت مشترک یک مجوز سرمایه‌گذاری از هیات سرمایه‌گذاری خارجی اخذ کرده‌اند و توانستند بالاترین رقم سرمایه‌گذاری در قالب افزایش سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص دهند. مجوز صادره برای این دو استان به منظور افزایش سرمایه‌گذاری تولید سیگارت بوده و رقم مصوب برای این طرح نیز بیش از ۳۱۶ میلیون است.

اما سایر طرح‌های مصوب در دوره زمانی مورد بررسی عبارتند از: «تولید تجهیزات پارکینگ مکانیزه» برای استان البرز با سرمایه‌گذاری بیش از ۵ میلیون دلاری، «تولید منیزیت کلیسنه شده» برای استان خراسان جنوبی با سرمایه‌گذاری حدود ۴ میلیون دلاری، «تولید انواع کمپرسورهای یخچال و فریزر خانگی با قدرت‌های ۴/ ۱، ۵/ ۱، ۶/ ۱ و ۸/ ۱ اسب بخار» برای استان فارس با سرمایه‌گذاری ۶/ ۱۱ میلیون دلاری، صدور مجوز «فرآوری بسته‌بندی محصولات غذایی (چاشنی غذا، ادویه و زعفران)» برای استان قم با سرمایه ۳۱۰ هزار دلاری، طرح «تولید سیگارت فیلتردار» برای استان کردستان با سرمایه بیش از ۳۰ میلیون دلاری، طرح «تولید خمیرالکترود گرافیتی» برای استان اصفهان با سرمایه بیش از ۴‌‌میلیون دلاری، طرح «استخراج و فرآوری منیزیت» با سرمایه‌گذاری ۳۹۵ هزار دلاری برای استان سیستان و بلوچستان، طرح «تولید دانه‌های شیشه‌ای» با سرمایه ۳۳۷ هزار دلاری برای استان قزوین و طرح «احداث پالایشگاه میعانات گازی» با سرمایه ۵۰۰ میلیون دلاری برای بوشهر منطقه ویژهانرژی پارس.