در این نمایشگاه قرار است این هنرمندان مجموعه‌ای از «بافته‌هایشان» را در معرض دید مخاطبان بگذارند. به همین بهانه و در جهت تشریح همکاری‌های فرهنگی- هنری کشورمان با سایر کشورها با «صمد علی لکی زاده»، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لهستان و اکرودیته لیتوانی گفتگو کردیم.

لطفا بفرمایید سابقه همکاری ایران با کشور لیتوانی به چه زمانی بر می‌گردد؟
همانطور که می‌دانید کشور لیتوانی در کنار سه کشور لتونی و استونی جزء کشورهای حوزه بالتیک بوده و شاید به تعبیری بزرگترین و پرجمعیت ترین کشور این حوزه با جمعیتی بالغ بر سه و نیم میلیون نفر باشد. رابطه سیاسی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری لیتوانی در حقیقت به قرن شانزدهم میلادی بر می گردد یعنی دوره فدراسیون واحد لیتوانی و لهستان ولی در دوره معاصر سابقه روابط، به سال ۱۹۳۰ و امضای عهدنامه مودت بین دو کشور می رسد. در سال‌های اخیر بعد از استقلال مجدد لیتوانی در سال ۱۹۹۰، جمهوری اسلامی ایران جزء اولین کشورهایی بوده که استقلال لیتوانی را به رسمیت شناخته است. در حال حاضر سفارت جمهوری اسلامی ایران در ورشو همزمان اکرودیته لیتوانی نیز دایر است.

با توجه به شرایط سیاسی نقش فعالیتهای فرهنگی- هنری را در تعاملات جمهوری اسلامی ایران با آن منطقه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

فعالیت فرهنگی و مقوله فرهنگ به اعتقاد من زمان و مکان نمی‌شناسد چرا که زبان مشترک همه اقوام و تمدن‌ها است. به ویژه اینکه فعالیت‌های فرهنگی می‌تواند ضمن انتقال پیام صلح و دوستی، ویژگی‌ها، آداب و رسوم و توانمندی‌های فرهنگی هر کشور را نیز نشان دهد. در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران نیز این موضوع صادق است، چرا که از دیرباز بسیاری از کشورهای منطقه آسیای میانه و حوزه بالکان متاثر از نفوذ فرهنگی و تمدنی ایران بوده‌اند و بالطبع لیتوانی نیز به دلیل ارتباطات نسبتاً زیاد با این مناطق حوزه تمدنی ایران قدیم، بی‌تاثیر از فرهنگ و زبان فارسی نبوده است. بعضاً شاید بتوان گفت که صدای فرهنگی بسیار نافذتر و موثرتر بوده و تصویر واقعی جمهوری اسلامی ایران را در بین افکار عمومی و مخاطبان عام و خاص می‌تواند شکل دهد.

آیا تاکنون زمینه‌هایی برای همکاری فرهنگی- هنری ایجاد شده است؟
در لیتوانی ما برنامه‌های متعددی را در نظر داریم اگر چه اجرای برنامه‌های مورد نظر مستلزم همکاری و هماهنگی ارگان‌های ذیربط داخلی و حمایت آن‌ها است. شاید مهمترین برنامه‌هایی که در حال حاضر در دستور کار است، برگزاری هفته فیلم ایرانی با همکاری موسسه رسانه‌های تصویری در هفته اول شهریور ماه سال‌جاری در «ویلنیوس» و برگزاری نمایشگاه «مینیاتور ایرانی» در «موزه هنر» لیتوانی در اوایل پائیز سالجاری با همکاری فرهنگستان هنر به عنوان متولی آن است که امیدواریم بتوانیم در این دو زمینه تصویر درستی از هنر سینما و همچنین مینیاتور که به نوعی هنر بومی شده ایرانی است را به نمایش بگذاریم.

عرصه های مختلفی که در لیتوانی و یا لهستان در زمینه هنر، می تواند در بسط روابط جمهوری اسلامی ایران با آن کشورها صورت گیرد، کدام است؟ (چه قابلیت‌هایی در این عرصه وجود دارد)
کشورهای منطقه چون لهستان و به ویژه لیتوانی که در حوزه بالتیک قرار دارند در مجموع کشورهای فرهنگی و هنری هستند. شاید مهمترین ویژگی این کشورها جایگاه ویژه موسیقی و هنر چون هنرهای نمایش نامه‌نویسی، شعر و هنرهای تصویری و تجسمی است. به عنوان مثال«فردریک شوپن» موسیقی دان معروف لهستانی و یا «میکولایوس کنستانتیناس چیرولیونیس» (Mikalojus Konstantinas Čiurlionis) که در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم می زیسته و از موسیقی دانان و نقاشان بزرگ لیتوانیایی بوده که در سطح جهانی نیز مطرح بوده است و یا افراد دیگری چون آقای«اسکاراس کورشونوواس» (Oskaras Koršunovas) به عنوان کارگردان معروف و معاصر هنر تئاتر مدرن لیتوانی می‌توان اشاره کرد. به هر حال با توجه به ویژگی‌های خاص این کشورها انواع نمایشگاه‌های نقاشی، تئاتر، برگزاری هفته فیلم، اجرای کنسرت‌های موسیقی محلی و معرفی صنایع دستی و هنرهای ایرانی می تواند برای مخاطبان لهستانی و لیتوانیایی بسیار جالب و جذاب باشد.

مردم لیتوانی در عرصه های فرهنگی – هنری چه علاقه‌مندی‌هایی دارند و چه اشتراکاتی برای افزایش تبادلات فرهنگی در این کشور با کشور ما وجود دارد؟

طبیعت زیبای لیتوانی به نوعی به طبع شعری و هنری آن‌ها افزوده است بطوریکه در این کشور هر ساله جشنواره‌های متعددی برگزار می‌شود که البته به دلیل کوچک بودن بعضاً شناخت چندانی از آن در کشور ما وجود ندارد. به هر حال موسیقی فولکلور، هنرهای نمایشی و نقاشی شاید مهمترین علایق هنری در لیتوانی باشد.
شاید جالب باشد که بدانید از سال ۱۸۲۶ میلادی در دانشگاه لیتوانی زبان فارسی آموزش داده می‌شود و در حال حاضر نیز در این کشور کرسی زبان فارسی وجود دارد و همچنان فعال بوده و دانشجویان زبان فارسی را تربیت می‌کنند. ما امیدواریم با همکاری دستگاه‌های ذیربط کشورمان بتوانیم تا حد امکان در گسترش و تقویت این مرکز و رفع نیازمندی‌های آن موفق باشیم.

به نظرشما دپیلماسی فرهنگی تا چه حد می‌تواند چهره حقیقی جمهوری اسلامی ایران را در کشورهای دیگر معرفی کند؟
دیپلماسی فرهنگی یکی از ابزارهای اجرایی دیپلماسی است و امروزه فعالیت‌های فرهنگی و هنری بخشی از دیپلماسی عمومی و جزء لاینفک فعالیت‌های دیپلماتیک محسوب می شوند. خوشبختانه در این زمینه ایران به دلیل فرهنگ غنی و تمدن کهن خود از داشته‌های بسیاری برای عرضه به جهان برخوردار است. بخصوص وقتی که فرهنگ و هنر به عنوان محور اتصال و ارتباط بین کشورها و ملل مورد توجه قرار گیرد.

پیشنهادات جناب‌عالی برای همکاری‌های فرهنگی و هنری چیست؟

سفارت جمهوری اسلامی ایران در جمهوری لهستان و آکرودیته لیتوانی به خاطر فقدان نهاد رایزنی فرهنگی در این دو کشور، در واقع بازوی اجرایی دستگاه‌های فرهنگی کشور تلقی می شود و من و همکارانم آمادگی کامل داریم تا در صورت حمایت دستگاه‌های متولی فرهنگ و هنر کشورمان، ارتباط و حضور و فعالیت آن‌ها را در این دو کشور تسهیل و هماهنگ نمائیم. بدون شک اجرای برنامه‌های فرهنگی چون هفته فیلم، اجرای موسیقی، برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی و نمایشگاه‌های مختلف هنری، معمول ترین راه‌های مبادلات فرهنگی هستند.