چگونه می‌توان از دوران سالمندی لذت برد؛ سالمند از نظر محققان زیست شناسی به فردی اطلاق می‌گردد که بیش از شصت سال سن داشته و به علت پیامد‌های ناشی از کهولت سن و تغییرات فیزیولوژیکی که در بدن وی در اثر افزایش سن بوجود می‌آید نیاز به مراقبت دارد. و از منظر روانشناختی سالمندی تنها به معنی تغییرات بدنی  نبوده و شامل کاهش توانایی در ارتباطات اجتماعی می‌باشد که در اکثر مواقغ نهایتا  منجر به از دست دادن اعتماد به نفس سالمند می‌گردد.

اکوپرشین: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید ” ومن نعمره ننکسه فی خلقه افلا یعقلون“و ما به هرکس عمر زیاد دادیم در پیری از خلقتش بکاستیم(سوره مبارکه یس ایه ۶۷) –کاهش توانایی‌های انسان در دوران سالمندی در آیات دیگری از کتاب آسمانی و عظیم الشان ما آمده و نکته جالب آینکه خداوند متعال آنرا نشانه‌ای از معجزات خود عنوان نموده است. در واقع منحنی افزایش ثبات نسبی و کاهش توانایی‌های انسان در طول حیات خود یک روند جاری در خلقت جهان بوده و بدیهی است که سنین پیری و سالمندی انسان بخشی از حیات و فرصت ارزشمندی است که خداوند بخشنده و مهربان به ما برای کسب فضایل و ارتقای روح خدایی برای دستیابی به مدارج بالاتر در حیات اخروی و ابدی مرحمت فرموده است.

به بحث خود در مورد تعاریف دوران سالمندی بازگردیم:

– سالمندان از نظر سنی به سه گروه تعلق دارند: سالمند جوان(سنین بین ۶۰ تا ۷۰ سالگی)سالمند میانسال(۷۱ الی ۸۰ سالگی) و سالمند پیر(۸۱ سال به بالا)

متاسفانه بایستی اذعان داشت که کشورمان به دلیل کاهش روز افزون ازدواج(و متاسفانه افزایش طلاق) و به تبع آن کاهش موالید رو به کهنسالی بوده و اهیمت این مغضل بیش از پیش آشکار میگردد فلذا میبایست این موضوع مورد توجه مسئولین قرار گیرد.

اما چگونه می‌توان از اضطراب‌ها، افسردگی‌ها و سایر مشکلاتی که زندگی را به کام سالمندان عزیز تلخ می‌گرداند می‌توان رهایی جست؟به همین جهت بطور خلاصه عوامل بوجود آورنده مشکلات مذکور را  برشمرده و راهکار‌های برون رفت از این مشکلات را بیان می‌کنیم. بدیهی است که بیان راه حل‌ها بطور مشروح در این مقال نمی‌گنجد ولی مواردی که بطور بسیار فشرده و تیتر وار خدمت خوانندگان عزیز تقدیم می‌گردد ماحصل تلاش محققین و متخصصین این حوزه بوده و علاقمندان در هر بخش می‌توانند به کتب و مقالات مربوطه مراجعه نمایند.

عامل اول:پیری زودرس

در رده سنی سالمندان جوان و سنین کمتر از آن به دلیل فقدان آرامش درونی و ایجاد اضطراب، افراد احساس می‌کنند که از سن خود پیرتر شده و یا پیرتر بنظر می‌رسند. روی آوردن و تقویت ایمان مذهبی و الهی به دلیل ایجاد آرامش درونی و امید به آینده بهتر و الطاف الهی  تا حد زیادی موجب از بین رفتن این احساس ناخوشایند می‌گردد. برای پیش گیری از این مورد نیز اندیشمندان مشهور بشریت همواره انسان را به کسب علم و معرفت تشویق نموده اند. رسول اکرم(ص) میفرمایند که “حکمت گمشده مومن است”  بدیهی است هرکس که حکمت، یعنی معنا و فلسفه زندگی خود را دریافته باشد به گنجی دست یافته که برایش شادی ابدی را به ارمغان خواهد آورد.

سیسرون فیلسوف و اندیشمند رم باستان در رساله مشهور خود”عیش پیری”  در جایی می‌گوید:

حصار پیری، در حقیقت، آن دانشی است که اندوخته‌ایم و تقوا و پرهیزی است که به دست آورده‌ایم. در چنین حصاری می‌توان پیری را به خوش‌دلی به سر آورد، زیرا این اسباب سعادت و خرسندی زایل‌شدنی نیست، به‌اضافه در پیری یاد نیکی‌هایی که کرده‌ایم، مایه بسی نشاط و خرمی خواهد بود.

همچنین توصیه می‌نماید:

زندگی ساده و آرامی که به دانش‌اندوزی و اشتغالات ذهنی بگذرد نیز به پیری آسوده و شیرینی می‌رسد.

عامل دوم: فقدان صبر و حوصله در مقابل مشکلات

این عامل نیز در سنین سالمندی موجب عدم توانایی در حل مشکلات پیش رو شده و غم و افسردگی سالمند را به دنبال خواهد داشت. پیشنهاد متخصصین  برای حذف این عامل، برنامه ریزی مناسب و تقسیم بندی کارها به بخش‌های کوچکتر می‌باشد که در واقع اولین گام برای حل مشکلات بطور کلی می‌باشد.

عامل سوم: تغذیه نامناسب

برکسی پوشیده نیست که استفاده از غذای مناسب و متناسب با سن و حذف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های مضر ضمن سلامتی جسم، شادی و نشاط درونی و روحی را به دنبال خواهد داشت. سالمندان عزیز بایستی به این نکته توجه داشته باشند که روی آوردن به خوراکی‌های رنگارنگ و چرب و شیرین برای فرار از افسردگی‌ها و اضطرابات دوران کهنسالی همانند پناه آوردن به مواد مخدر تنها به مشکلات موجود خواهد افزود . کم خوری و عدم تغذیه از غذا‌های سالم و کسب مواد ضروری برای بدن نیز از مصادیق تعذیه نامناسب می‌باشد.

عامل چهارم:انجام کارهای پرمشقت و طاقت فرسا

انجام کارهای پرمشقت و طاقت فرسا بخصوص در سالهای پایانی جوانی و آغاز میانسالی ،فشار زیادی به فرد آورده و در صورت عدم موفقیت پیری زودرس را به دنبال خواهد داشت.

به قول سیسرون در رساله عیش پیری: باید از قوای خود هر اندازه که هست بهره‌مند شد، ولی از حد توانایی خویش نباید تجاوز کرد. هر که این قاعده را به کار ببندد، از پیری باکی نخواهد داشت.

عامل پنجم :عدم تحرک و برنامه ورزشی مناسب

این عامل به همراه عامل چهارم می‌توان “افراط و تفریط در فعالیت ” در نظر گرفت و همانند عامل سوم (افراط و تفریط در تغذیه) سلامتی و در نتیجه خوشبختی و شادی را با چالش مواجه می‌سازد. واضح است که رعایت اعتدال در زندگی عامل خوشبختی و شادکامی در هر سن و موقعیتی می‌باشد.

کلام آخر

به قول حکیم عمر خیام” این قافله عمر عجب می‌گذرد ” پس اگر مقدر شده تا این راه با همان کم و کیفی که ایزد نان بریا ما مقدر فرموده طی کنیم چرا از اختیاری که به ما در کنار جبر اعطا شده استفاده نکنیم و این مسیر را به سمت سرای باقی و ابدی(که انشالله با اعمال خود آنرا به سعدتی ابدی تبدیل نموده ایم) دوران سالمندی را به شادی طی نکنیم.