پروژه طراحی و ساخت دستگاه جمع‌آوری، بازیافت وکیوم و تزریق گاز مبرد سیستم‌های سرمایشی شرکت فولاد خوزستان به عنوان پروژه برتر در هفتمین همایش جایزه بهره‌وری معادن و صنایع معدنی ایران انتخاب شد.

به گزارش اکوپرشین به نقل از روابط عمومی شرکت فولاد خوزستان، همایش یادشده با شعار بهره‌وری؛ بنیان رقابت‌پذیری در اقتصاد مقاومتی روز یکشنبه ۱۸ آبان‌ماه ۱۳۹۹ در محل سازمان معادن و صنایع معدنی ایران برگزار شد. برای آشنایی بیشتر با جزئیات این پروژه‌ی برتر با محمدرضا شفیعی رئیس واحد تهویه و تبرید به گفتگو نشستیم.

لطفاً وظیفه واحد تهویه و تبرید را توضیح دهید.

بر اساس این جمله مهم که دانستن بدون خواستن توانستن نمی‌آورد، واحد تهویه و تبرید، فعل ما می‌توانیم را به فعل توانستن تبدیل کرد. به طور خلاصه تولید و تامین هوای سرد، آب سرد، دمای مناسب برای نگهداری مواد غذایی، تولید یخ و آب گرم مورد نیاز کارکنان و تجهیزات فولاد خوزستان وظیفه این واحد می‌باشد. واحد تهویه و تبرید از چهار بخش عمده تشکیل شده است.

بخش اول: شامل چیلر خانه شماره ۲ با ۳ دستگاه چیلر تراکمی کریر و ظرفیت تولید هر کدام ۱۵۰۰  تن تبرید و چیلرخانه شماره ۳ با سه دستگاه چیلرجذبی از شرکت ابارا و ظرفیت تولید هر کدام ۱۱۵۰ تن تبرید در مجموع با ظرفیت ۷۹۵۰ تن تبرید برای تولید آب چیلد و تولید سرما برای اتاق های برق، کنترل، هیدرولیک، سویپچگیر، MCC ها بخش فولادسازی و همچنین پست اصلی برق شرکت و شیفت سرویس فولادسازی، واحد گازهای صنعتی ساختمان سه طبقه ذوب و رستوران شماره ۲ که با استفاده از۱۴۰ دستگاه هواساز و حدود ۱۵ کیلومتر خطوط آب چیلد این مهم عملیاتی می‌گردد.

همچنین ۳ دستگاه چیلر تراکمی با ظرفیت هر دستگاه ۳۰ تن تبرید و دو دستگاه هواساز بخشی از سرمای مورد نیاز و هوای تازه ساختمان مدیرعامل و مرکز رایانه را تامین می‌نمایند.

بخش دوم: سرمایش مورد نیاز  کلیه ساختمان‌های اداری، خدماتی، صنعتی، بقیه پست‌های برق فولاد خوزستان، واحدهای تابعه با حدود ۷۰۰۰ کولر و ۶۲ دستگاه ایرکاندیشن با ظرفیت‌های مختلف تامین می‌گردد.

بخش سوم: آب گرم مورد نیاز کارکنان بهره‌برداری در شیفت سرویس‌های بخش‌های فولادسازی، احیا و مواد اولیه، همچنین رستوران شماره ۲ و ۳ طبقه فولادسازی در ۵ واحد دیگ خانه و با تعداد ۱۳ دستگاه بویلر تولید می‌گردد.

برای تامین آب گرم بقیه ساختمان‌های اداری و خدماتی آبگرمکن تهیه شده است.

بخش چهارم: تامین سرمایش مورد نیاز برای نگهداری مواد غذایی در واحد امور اجتماعی و خدمات در ۲۲ سردخانه زیر و بالای صفر می‌باشد. همچنین تامین آب سرد آشامیدنی، یخ مورد نیاز کارکنان فولادخوزستان با استفاده از  ۱۵۵ دستگاه آبسردکن و  ۱۹۷ دستگاه  یخساز تامین می‌گردد.

پروژه از چه زمانی شروع شده، جمعاً چند نفر ساعت و در چند شیفت و با چه هزینه‌ای به انجام رسیده است؟

قبل از اینکه تاریخ و زمان شروع پروژه اعلام شود ابتدا لازم می‌دانم دلیل چرایی و اهمیت وجود پروژه توضیح داده شود.

در شرکت فولاد خوزستان به طور کلی ۹ هزار و ۱۴۶ دستگاه سیستم شامل: کولر، یخچال، آبسردکن، یخساز، ایرکاندیشن و سردخانه با ظرفیت‌های مختلف و حجم گازی حدود ۹۹ هزار و ۸۹ کیلوگرم وجود دارد. فرض کنیم که در یک سال فقط ۵ درصد از حجم گاز یادشده به خاطر تعمیرات ناخواسته و نشتی‌های موجود در تجهیزات بخواهد در هوا آزادسازی گردد.

برای مثال در زمان تعویض کمپرسور و یا سوراخ شدن لوله‌ها و … حجمی معادل ۴ هزار و ۹۵۵ کیلوگرم گاز باید در محیط آزاد رها شود.

با توجه به اینکه فریون از خطرناک‌ترین گازهای شیمیایی برای لایه اوزون و انسان می‌باشد، آزاد سازی این حجم گاز علاوه بر مشکلات زیاد زیست محیطی، تامین آن برای شرکت، هزینه زیادی را به همراه دارد.

موارد ذکر شده، دغدغه اصلی گروه پروژه طراحی و بوجود آمدن این دستگاه بوده است.

پروژه رسماً با تشکیل گروه کاری و ثبت آن، از تاریخ ۵ تیرماه ۱۳۹۷ آغاز شد و پس از ۷ جلسه کاری فشرده و سنگین در مجموع با ۱۶۵۰ نفر ساعت کاری در طول اجرا در تاریخ ۳ مردادماه ۱۳۹۹ به پایان رسید.

انجام این پروژه تا چه مقدار صرفه اقتصادی به همراه داشته است؟

در بازه زمانی شهریورماه ۹۷ تا مردادماه ۹۹ در حدود ۱۸ ماه با استفاده از این دستگاه توانستیم، حجم گاز معادل ۶۷۵ کیلوگرم برابر با تعداد ۵۰ کپسول گاز R22 که وزن هر کپسول ۵ /۱۳ کیلوگرم می‌باشد، بازیابی و مجددا مورد استفاده قرار گیرد.

به عبارت ساده‌تر در صورت نبودن این دستگاه ۵۰ کپسول در هوا منتشر می‌گردید و ۵۰ کپسول نیز باید خریداری می‌شد.

میانگین قیمت هر کپسول در سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۰ میلیون و ۲۰ هزار ریال و جمع هزینه آن  برای ۱۰۰ کپسول برابر ۱۰ میلیارد و ۲۰ میلیون ریال می‌‌باشد. این مبلغ حداقل سودآوری مستقیم پروژه می‌باشد.

در حال حاضر هر کپسول گاز  R22 برابر با ۱۹ میلیون ریال می‌باشد و سود آوری آن برابر با ۱۹۰ میلیارد ریال می‌باشد.

هزینه ساخت این دستگاه ۵۵ میلیون و ۵۵۰ هزار ریال بوده در حالی که قیمت دستگاه خارجی، حداقل ۱۷۰ میلیون ریال و حداکثر ۵۵۰ میلیارد ریال می‌باشد. گفتنی‌است، دستگاه خارجی تنها توانایی جمع آوری گاز را دارا می‌باشد.

برای طرح یادشده، چه هدفی را دنبال می‌کردید؟

با توجه به تامین گازهای  CFCاز خارج کشور، هدف اصلی گروه پروژه بر ۳ محور اصلی استوار بوده است.

۱٫     با بازیافت دوباره گاز تجهیزات (جمع آوری، رطوبت‌گیری، اسید و چربی‌زدایی) وابستگی ناشی از خرید گاز به خارج از کشور و خروج ارز کاهش می‌یابد، در نتیجه هزینه تامین گاز کاهش یافته و باعث سودآوری برای فولاد خوزستان می‌گردد.

۲٫     کمک بسیار موثر به حفظ محیط زیست با بازیابی و جلوگیری از انتشار گاز فریون در محیط، همراه با کمک به سلامت کارکنان فولاد خوزستان از مهم‌ترین اهداف این طرح می‌باشد.

۳٫     با مشارکت کارکنان در اجرای اینگونه طرح ها حس خود باوری و توانمند سازی آنها شکوفا می گردد .

چنین طرح و دستگاهی در شرایط تحریم چه تاثیری بر روند کار واحد داشته است؟

 تامین گاز  CFC  که گاز R22  نیز یکی از آنها می‌باشد، به‌طور کامل از خارج کشور تامین می‌گردد.

لذا به هر میزانی که بتوان این گاز را در زمان تعمیرات دستگاه‌های سرمایشی بازیابی کرد به اندازه دو برابر آن از خروج ارز از کشور و وابستگی به خارج جلوگیری می‌شود.

با انجام بازیابی گاز به‌وسیله این دستگاه ، علاوه بر کاهش وابستگی به خارج و خروج ارز برای خرید گاز، دغدغه تامین آن برای شرکت‌هایی که از این گاز استفاده می‌کنند نیز کاهش می‌یابد.

طرح یادشده در حفظ محیط زیست چه تاثیری خواهد داشت؟

با صنعتی شدن و پیشرفت علم، بشر به امکانات بیشتر برای آرامش و آسایش بهتر نیاز دارد. یکی از وسایل مهم تامین آسایش سیستم‌های سردکننده(سرمازا) مانند: کولرها، یخچال‌ها، سردکننده‌های بزرگ، چیلرها و… می‌باشد.

در تمام دستگاه‌ها برای تولید سرما از گازهای فریون یا همان CFCها استفاده می‌شود.

این گازها با تمام خوبی‌هایی که برای آرامش و آسایش بشر فراهم می‌کنند، مشکلاتی را برای جو زمین، لایه اوزن و سلامتی انسان‌ها  به ارمغان می‌آورد.

بعلاوه بعضی از گازهای مبرد از جمله R22 به دلیل ممنوعیت سازمان محیط زیست جهانی از سال ۲۰۲۰ با مصوبه مجلس شورای اسلامی امکان استفاده آن برای تجهیزات جدید وجود ندارد و در تجهیزات در حال کار نیز تا زمانی‌که نیاز به تعمیر نداشته باشند بلامانع است، ولی زمانی‌که تجهیز نیاز به تعمیر و تخلیه گاز داشته باشد امکان مجدد استفاده از گاز R22 به‌ عنوان گاز مبرد وجود ندارد و دستگاه جایگزین باید با گاز فریون جدید تامین گردد.

متاسفانه بیش از  ۹۵ درصد تجهیزات سرمایشی داخل کشور و فولاد خوزستان با این گاز کار می‌کنند.

با وجود این دستگاه این دغدغه برای فولاد خوزستان به طور کامل برطرف شده زیرا گازهای موجود در تجهیزات معیوب با این دستگاه بازیابی شده در مخازن ذخیره، جمع شده سپس با انتخاب پیمانکارانی که تاییدیه محیط زیست دارند آنها را امحا نموده و تجهیزات با گازهای قابل قبول سازمان محیط زیست جایگزین می‌شود.

همچنین این طرح در ۱۸ ماهه اول کاری خود از رهاسازی حداقل ۶۷۵ کیلوگرم گاز R22  در هوا جلوگیری کرده است.

از موارد استفاده این دستگاه‌ها در کدام قسمت‌های شرکت می‌باشد؟

علاوه بر شرکت فولاد خوزستان، کلیه شرکت‌ها، ادارات، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، سازمان‌ها، مجتمع‌های تجاری خدماتی و گردشگری، شرکت‌های صنعتی و … دولتی و غیر دولتی که داری سیستم‌های سرمایشی با گاز فریون می‌باشند، می‌توانند از این دستگاه برای کاهش هزینه و کمک به محیط زیست استفاده نمایند.

اگر معاونت ریاست جمهور و رییس سازمان محیط زیست کشور به همه واحدهای صنعتی و غیر صنعتی، همچنین ادارات و بیمارستان‌ها، هتل‌ها و… که دارای سیستم‌های سرمایشی می‌باشند، دستور استفاده از این دستگاه را بدهد، کمک بسیار بزرگی برای حفظ محیط زیست صورت گرفته، همچنین سالیانه از خروج میلیون‌ها دلار ارز به خارج برای خرید گاز  CFC جلوگیری بعمل می‌آید.

لازم به ذکر است گروه دست ‌اندرکار پروژه، توانایی این را دارد که طرح را با تولید دستگاه‌های مختلف و با اندازه‌های متفاوت طراحی کند .

همچنین در صورت وجود کارگاه مجهز آن‌ را به‌صورت انبوه تولید نماید تا درکنار بازارهای داخلی در مرحله اول، بازارهای کشورهای همجوار و سپس آسیای میانه، آسیای نزدیک، منطقه قفقاز و شمال آفریقا را به ‌عنوان بازار هدف در نظر بگیرد.

برای این منظور شرکت فولاد خوزستان می‌تواند کارگاهی تهیه و به عنوان یکی از شرکت‌های اقماری ثبت و خط تولید آنرا  در راستای توسعه شرکت فولاد خوزستان راه اندازی نماید.

رئیس واحد تهویه و تبرید در پایان از حمایت‌های مدیرعامل، معاونت بهره‌برداری، مدیر بخش انرژی و سیالات، مدیر استراتژی و تعالی سازمانی، مدیر تحقیقات، تکنولوژی و بهینه‌سازی، رییس تحقیق و توسعه، همچنین کارکنان واحد تهویه و تبرید و تلاش گروه همکاردر پروژه، کمال تشکر و قدردانی نمود.

گفتنی است، در این پروژه، گروه متخصص همکاران در واحد تهویه و تبرید به مدیریت محمد رضا شفیعی مدیر طرح، سیدمحمد موسوی بیدلی در جایگاه تسهیل‌گر پروژه و آقایان محمود دهقانی، احمد شرقی، محمود شرفی، عادل بیت سیاح، عادل فراتصه، خلف شماخنه، حمید شیرالی، عبدالحسین طرفی زاده و خانم عهدیه محمدیان همکاری و مشارکت داشتند.

گزارش خبرنگار ما حاکی است، شرکت‌های برتر از بین ۶۰ شرکت ثبت‌ نام شده در جایزه بهره‌وری انتخاب شدند؛ همچنین پروژه‌های برتر از میان بیش از ۷۰ پروژه ارسال شده به دبیرخانه برگزیده شده‌اند.

لازم به ذکر است طرح فولاد خوزستان در جشنواره ملی نوآری محصول برتر ایرانی نیز پذیرفته شده و در حال ارزیابی می‌باشد.