اکوپرشین: بانکداری الکترونیک موضوع نوینی در شبکه بانکی نبوده و مربوط به دهه‌های اخیر است. شاید ایران به نسبت سایر کشورها با تاخیر در این زمینه ورود پیدا کرده ، اما عملکرد ضعیفی هم نداشته است.

به عبارتی این نوع بانکداری فراز و نشیب‌ها به خود دیده و از موانع پیش رو گذر کرده، حتی باید گفت بانکداری باز جایگزین بانکداری الکترونیک شده است. به طور کل از بانکداری الکترونیک گذر کردیم، تحقیقات و تمرین‌هایی درباره بانکداری باز انجام شده و در ابتدای مسیر بانکداری دیجیتال هستیم.

با توسعه این حوزه، بانک‌ها به این نتیجه رسیدند که بانکداری الکترونیک پاسخگوی نیاز مشتریان نیست و در شرایطی که هر روز تکنولوژی در حال رشد است باید در این حوزه جدید هم فعال باشند تا پویایی فعالیتشان حفظ شود.

در بیانی جامع، بانکداری الکترونیکی یکی از انواع بانکداری است که تمامی انتقالات پول و فرآیندهای بانکی را در بستر اینترنت و به صورت الکترونیکی بدون نیاز به حضور فیزیکی مشتریان در بانک مدیریت می‌کند یعنی با استفاده از ابزارهایی مانند موبایل، خطوط ارتباطی قوی، اینترنت و …. تمامی خدمات اراده می‌شود در گذشته با توجه به نگاه سنتی عموم شعبه‌های بانک‌ها شلوغ و پر هیاهو بود هم انرژی بالایی از کارمندان بانک گرفته می‌شد و هم زمان زیادی از مشتریان، اما با پیدایش این نوع بانکداری امور بانکی در شاخه‌های مختلف دسته بندی شد و از طریق برنامه‌ها، دستگاه‌های خود پرداز، اینترنت بانک و… انجام شد.

پس از گذشت دوره کوتاهی از ورود بانکداری الکترونیک در کشور اصطلاحا  در (Back Office) بانک‌ها سامانه یکپارچه بانکی یا همان کربنکینگ (core banking) شکل گرفت، موضوعی که حایز اهمیت شد تعامل شرکت‌ها با بانک‌ها بود به همین منظور شرکت‌های ارائه ‌دهنده راهکارهای بانکی  نیز درصدد راه اندازی ابزارهای متنوع بانکی شدند تا نیاز بانک‌ها را برطرف کنند، البته که پس از گذشت سال‌ها هنوز هم ضعف‌هایی در این ابزارها دیده می‌شود اما در نهایت شرکت‌ها این خواسته را از بانک‌ها داشتند و دارند که برنامه ای جامع و کامل برای انجام تراکنش‌ها و سایر امور در دسترس باشد تا تعاملات شرکت و بانک‌ها هم مدرنیته تر شود.

ظهور فین تک‌ها

اما نیاز مردم و شرکت‌ها تنها به نرم افزارهای سطحی منتهی نشد و در بازه زمانی کوتاه مدت فین تک‌ها (Fintech) روانه بازار شدند، فین تک اصطلاحی است که برای توصیف فناوری مالی اعم از خدمات مالی از مشاغل گرفته تا مصرف کنندگان را شامل می‌شود. یعنی شرکتی که خدمات مالی را از طریق نرم افزار یا فناوری دیگر ارائه می‌دهد و از برنامه‌های پرداخت تلفن همراه گرفته تا رمز ارز را در بر می‌گیرد.

البته هنوز هم فین تک برای برخی مردم اصطلاحی ناشناخته است  اما فین‌تک فناوری است که هر روزه در حال به روز رسانی شدن است، این روزها می‌توان خدمات گسترده‌ای را از فین تک‌ها دریافت کرد که مدیریت حساب‌ها، سهام تجاری، پرداخت هزینه‌ها و فاکتورها و …. از جمله این خدمات است.

یکی از مواردی که می‌تواند بر روند توسعه بانکداری الکترونیک اثرگذار باشد، تحریم‌های نظام بانکی است.

البته تحریم دسترسی نظام بانکی به فناوری، کارکردی دوگانه داشته است.

نخست سهولت دسترسی به نرم افزارها و برنامه‌های بین المللی را از بین برد و دوم اینکه شرایط دشوار موجب شد تا در تنوع خدمات کارت خودکفا باشیم و همه نوع ارایه خدمات را به آسانی در اختیار مشتریان قرار دهیم.

نباید فراموش کرد که همیشه بهره گیری از تجارب بین المللی در هر زمینه ای رشد و ترقی را افزایش می‌دهد اما تحریم‌ها باعث می‌شود تا کمتر بتوانیم از تجارب خارجی استفاده کنیم. وقتی از تحریم صحبت می‌کنیم منظور تحریم‌های اولیه ای  است از نظر سخت افزاری مشکلاتی را ایجاد کرد وگرنه تحریم‌های فعلی بیشتر جنبه سیاسی دارد و نظام بانکی را از بعد سیاست درگیر کرده است.

چشم انداز متفاوت در راه است

چشم انداز آینده بانکی از کارت‌ها مستقل می‌شود و شاید نقش ویزا و مستر هم که تعریف کارت گونه دارند تغییر کند، اما فعلا کارت‌های بانکی کلید طلایی بانک‌ها هستند که بومی سازی شدند و از این منظر هیچ مشکلی وجود ندارد.

دستیابی به خدمات ارائه شده بانک‌‌ها فارغ از مکان و زمان، حذف موانع افتتاح حساب، سهولت در پرداخت قبوض از جمله مزایا بانکداری الکترونیک و خطرهای امنیتی و عدم آشنایی کامل با فناوری از جمله معایب این نوع بانکداری است.

هنوز برای توسعه بانکداری الکترونیک و رسیدن به بانکداری دیجیتال در میانه راه هستیم ، چراکه فقط تلاش شده تا عملکرد شعبه‌ها در برنامه‌ها پیاده سازی شود، در صورتی که باید تغییر نگرش کلی از مدیران مربوطه  تا نهادهای مختلف صورت بگیرد. درست است که این تغییر نگرش در همه جای دنیا سخت و زمانبر است اما تجربه نشان داده که بازدهی فراتر از انتظار را رقم خواهد زد.

به عقیده بنده طی ۱۰ سال آینده تغییر نگرش‌های جدی صورت خواهد گرفت، مجموعه فناوری‌ها، نفوذ اینترنت، نفوذ بیشتر تلفن همراه و ….باعث می‌شود تغییرات شگرفی نسبت به وضع موجود ایجاد کند، که مدیران و سازمان‌ها باید با آینده نگری برای این موضوع آماده باشند.

در نهایت باید دید روند رو به رشد تکنولوژی در تمام دنیا و توسعه شبکه‌های بانکی در کشورهای مختلف چه آینده ای برای انواع بانکداری رقم خواهد زد.