مسئله؛ تاخیر یا تعجیل در تقدیم بودجه؛ هرچند مهم است، اما موضوع مهم، این نیست. تأخیر در انجام امور متأسفانه در کشور ما اپیدمی شده و ضرب المثل «وقت طلاست» در پستوی نسیان دولت مردان، درحال پوسیدن است.

اکوپرشین: ناگفته پیداست؛ نظام بودجه‌ریزی در کشوری که به اصطلاح اقتصاد رانتیِر دارد و وابسته به فروش انرژی‌های فسیلی است، در شرایط بحران تهدید و تحریم پیوسته و مداوم، بسیار مشکل، بی‌دوام و بی‌قوام و شرطی است.

بودجه‌ای که مشروط به تغییر شرایط پولی و بانکی، استقراض و چاپ پول بدون پشتوانه، عبارت «دور زدن تحریم‌ها» و غیره باشد، بدون هیچ شک و تردید در داخل با موانع بی شماری مانند سوء استفاده‌های کلان مالی، مافیای اختاپوسی تولید و توزیع خودرو، مافیای واردات کالاهای اساسی، مافیای تامین مواداولیه، نهاده‌های دامی و صدها مورد دیگر از مافیاهای دیگر، مواجه است.

از سویی بررسی ردیف‌های بودجه، نشان می‌دهد در تعریف و تبیین و تشخیص اعتبارات ردیف‌های بودجه، تعجیل شده و سراسیمگی، کم دقّتی و گاه حتی استیصال و ناچاری از آن‌ها، احساس می‌شود.

این که بودجه تقدیمی؛ بسیار دیرتر از موعد عرفی و مقرر آن، تقدیم مجلس شده و فشار مضاعفی در بررسی همراه با دقت و فراست به نمایندگان وارد می‌شود و به همین جهت، تایید و تصویب چنین بودجه‌ای در شرایط اضطرار و فرصت اندک، با اما و اگرهای زیادی، همراه می‌شود.

در همین راستا باید به تبعات منفی کسری شدید در بودجه پرداخت که سبب می‌شود دولت پارامترهای دیگری همچون بازنگری در مالیات‌ها، تغییر و گران کردن حامل‌های انرژی، صادرات کالاهای اساسی که شدیدا مورد نیاز داخلی دارد، پذیرش تعرفه‌های ترجیحی و به عبارت بهتر، تحمیلی، نوسان و شناورسازی نرخ عرضه دلار و ترفندهای بسیار شتاب آلود دیگر که دارای عوارض منفی و بالایی در اقتصاد است و بر افزایش نرخ تورم، تاثیر مستقیم می‌گذارد، دست یازد و سفره مردم را بیش از پیش کوچک‌تر سازد.

فشار مالیاتی، افزایش نرخ فروش خدمات زیربنایی؛ مانند آب، برق، گاز و…، بیش تر بر گُرده اقشار محروم، کارمندان و کارگران و کشاورزان و فرهنگیان و خرده فروشان و ارایه دهندگان خدمات و به طور کلی مردم محروم کوچه و بازار، فشار وارد می‌کند و این شرایط باعث می‌شود بر دامنه نافرمانی‌های مدنی، بیافزاید.

جالب تر این که وقتی دولت در ارایه بودجه کلی مملکت، این قدر تاخیر و تعلل می‌ورزد، قطعا کیفیت بودجه و لزوم رعایت عدالت و توازن در آن، بایستی بالاتر و بهتر باشد، نه این که با این همه تردید مواجه باشد.