عطر ریحان، طعم فاضلاب؛ بیش از ۷۰۰ هکتار کشاورزی با فاضلاب در شرق و شمال شرق شیراز؛ گویا قصه کشاورزی با استفاده از فاضلاب در اطراف شیراز پایان ندارد، موضوعی که بار دیگر پای خبرنگاران را به اراضی شرق شیراز بازکرد تا مشاهده کنند که هر چه تا کنون از این فاجعه زیست محیطی نوشتند، نه تنها اثر نداشته بلکه بیشتر هم شده است، البته بر طبق شنیده شاید سود بالای ۷۰تا۸۰ میلیارد تومانی این کشاورزی سیاه نیز در سواستفاده بیشتر مخلفان بی‌اثر نبوده است

به گزارش اکوپرشین به نقل از شهرمردم: جلال‌الدین عرفانی| داستان کشاورزی با استفاده از فاضلاب در شرق شهر از دو راهی ابتدای ورودی تصفیه‌خانه شماره یک شیراز آغاز می‌شود، جایی که ۶۰ درصد این فاضلاب وارد تصفیه‌خانه شده و ۴۰ درصد آن مانند رود خروشانی به سمت دریاچه مهارلو(نمک) می‌رود.

رودخانه‌ای از فاضلاب که البته در مسیر برخی از سواستفاده کنندگان از همین فاضلاب تصفیه نشده برای کشاورزی استفاده می‌کنند، اتفاقی که سال‌هاست جریان دارد و گویا مافیای کشت فاضلابی زورش آنقدر زیاد شده که کسی را یارای مواجه با آن نیست، اما در کنار همه این مشکلات هر روز چند ده تانکر حامل فاضلاب نیز در این نهر فاضلاب تخلیه می‌شوند تا مشکلات زیست محیطی این محل بیشتر شود این در حالی است که زمانی که از رانندگان علت را جویا می‌شویم که چرا محتویات تانکر خود را در اینجا تخلیه می‌کنند نه در تصفیه‌خانه؟ می‌گویند مجوز داریم و تصفیه‌خانه ما را پذیرش نمی‌کند، موضوعی که البته مسولان تصفیه‌خانه هم تایید می‌کنند و علت را نبود ظرفیت پذیرش فاضلاب عنوان می‌کنند.

مدیر عامل آب و فاضلاب شیراز در حاشیه این بازدید با حضور در جمع خبرنگاران گفت:در حال حاضر تصفیه‌خانه شماره یک شیراز تنها ظرفیت پذیرش۶۰درصد از فاضلاب ورودی را دارد و ۴۰ درصد مابقی به دلیل نبود ظرفیت قبل از ورود به تصفیه‌خانه از طریق کانال به سمت دریاچه مهارلو رها می‌شود.

بهمن بهروزی ادامه داد: البته مهار همه فاضلاب‌ها با ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب جدید در کنار تصفیه‌خانه فعلی امکان پذیراست، اما برای اجرای طرح توسعه بیش از یکهزار و ۵۰۰میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که تا کنون محقق نشده است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر ظرفیت تصفیه‌خانه شماره یک شیراز ۸۱ هزار متر مکعب در روز برای ۴۵۰ هزار نفر و ظرفیت تصفیه‌خانه شماره دو ۱۰۰هزار متر مکعب و برای ۶۰۰هزار نفر و سرجمع هم اکنون برای تصفیه فاضلاب یک میلیون و ۴۵ هزار نفر تصفیه‌خانه داریم.

بهروزی گفت:برای ایجاد تصفیه‌خانه جدید برای مابقی شهروندان که البته ساخت آن چند سال طول میکشد و۱۶۰۰میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است که این اعتبار را نمی‌شود از طریق فروش انشعاب تامین کرد.

 وی تصریح کرد:در حال حاضر در شیراز به جز پروژه‌های مسکن ملی سالانه ۳۵ هزار مشترک جدید به مصرف کنندگان افزوده می‌شود.

برخورد‌ با کشاورزان متخلف صورت گرفته، بازدارنده نبوده است

معاون فرماندار شیراز نیز با هشدار در خصوص آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب در برخی نقاط حاشیه ای شهر گفت: مواد غذایی تولید شده از این آب دچار آلودگی شدید است که منجر به بیماری‌های پوستی و دیگر بیماری‌های خطرناک می‌شود.

جعفر طاهری افزود: با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع شورای تامین نسبت به این موضوع ورود کرده و تا چندین جلسه با دستگاه‌های متولی برگزار و قرار شد، شهرداری، جهاد کشاورزی و دیگر دستگاه‌ها نظارت جدی نسبت به کشت غیرقانونی داشته باشند و محصولات کشت شده قبل از رسیدن به سفر‌های مردم امحاء شود.

وی تصریح کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر برخورد‌هایی که با کشاورزان متخلف صورت گرفته بازدارنده نبوده است، سلامت شهروندان خط قرمز ما است و با توجه به مشکلات مصرف برخی مواد غذایی تولید شده با جدیت این مسئله را دنبال خواهیم کرد.

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرمانداری شیراز در صورتی که اجرای تصفیه‌خانه محلی توسط شهرداری شیراز انجام شود در بازه چندساله تصفیه‌خانه فاضلاب شیراز را به صورت کامل انجام دهیم.

زارع مدیر بهره‌برداری تصفیه‌خانه شماره یک شیراز هم با اشاره به ورود روغن توسط برخی صنایع متخلف به شبکه فاضلاب گفت:ورود چربی توسط برخی صنایع متخلف باعث ایجاد فومینگ در فاضلاب شده که همین هزینه بالایی برای جدا کردن فومینگ و چربی از فاضلاب را دارد،البته در این خصوص به برخی صنایع متخلف تذکر کتبی داده شده اما انها توجهی به این موضوع ندارند.

یکی ازکارشناسان بهداشت محیط زیست شهدای والفجر شیراز هم در این بازدید گفت: فاضلاب رها شده شهر شیراز وارد کانالی می‌شود که در انتهای این کانال حدود یک هزار هکتار گندم کاشته شده است.

باید از این اتفاق جلوگیری شود تا این گندم بر سر سفره مردم نرود.

محمدعلی محسنی‌پور ادامه داد: حدود ده سال است که پیگیری‌های لازم برای جلوگیری از این روند انجام داده‌ ایم و حتی برای ۱۰ نفر از کشاورزان متخلف حکم تعزیری صادر شده است اما متأسفانه این حکم بازدارنده نبوده و نه تنها از کار آنها جلوگیری نشده بلکه این افراد در حال گسترده‌تر کردن زمین‌های کشاورزی خود هستند.

این کارشناس حوزه بهداشت محیط تصریح کرد:در این راستا جادارد عوامل اجرایی از جمله نیروی انتظامی، شهرداری، بهداشت و محیط زیست هم پای کار بیایند تا از کار این کشاورزان متخلف جلوگیری و محصولات آنها امحا و از دسترس مردم خارج شود.

کارشناس بهداشت محیط دیگر هم با استفاده از نقشه‌های هوایی مزارعی که با فاضلاب در اطراف شیراز آبیاری می‌شود و با مقایسه عکس‌های هوایی سال ۲۰۰۳ و ۲۰۲۲ گفت: با مقایسه تصاویر سال ۲۰۲۲ با ۲۰۰۳ به وضوح تفاوت و تسخیر اراضی منطقه مشخص و قابل مشاهده است.

علیرضا فاتح اضافه کرد: در حال حاضر بسیاری از مزارع شرق و شمال شرق شیراز زیر کشت‌ها با آبیاری از فاضلاب است،که بسیاری از این زمین‌ها در مجاورت دریاچه نمک قرار دارند که جز منابع ملی و حریم دریاچه است و مشخص نیست که این افراد چگونه اقدام به تصاحب این اراضی کرده و در آن کشاورزی می‌کنند؛که بر طبق برآورد اولیه در حال حاضر بیش از ۷۰۰هکتار از زمین‌های کشاورزی در شرق شیراز با استفاده از فاضلاب زیر کشت محصولاتی از جمله گندم، جو، ذرت و.. است.

فاتح افزود: هم‌اکنون وارد جنگ بی سرانجام با کشاورزان شدیم، جا دارد به جای برخورد با کشاورزان فاضلاب را از دسترس آنها خارج کنیم. ۰

وی اضافه کرد: یکی از این کانال‌ها به تصفیه‌خانه می‌رسد و میزان انتقال آب آن ۵۰۰ تا ۶۰۰ لیتر در ثانیه است که بر اساس آزمایش‌های انجام شده در حد آب معدنی است، اما اداره آب منطقه‌ای استان فارس این آب را به کارخانه ذوب آهن کوار می‌فروشند و پساب و فاضلاب را برای کشاورز گذاشته در صورتی که این آب باید به مصرف کشاورزی اهالی برسد.

رئیس اداره حفاظت محیط، زیست شیراز هم در گفت و گو با خبرنگار (شهر مردم) گفت:بر اساس مصوبات هیات وزیران در خصوص آبهای جاری استانداریها با همکاری وزارت نیرو موظف به تهیه آب سالم برای کشاورزان هستند.

کامران اسلاملو با اشاره به تشکیل کارگروه فاضلاب با حضور دستگاه‌های متولی این حوزه ادامه داد:تا کنون جریان زیادی در استانداری و فرمانداری تشکیل شده و. ما از طریق کارگروه ساماندهی فاضلاب این موارد را دنبال می‌کنیم و جهاد کشاورزی هم این مورد را دنبال دارد دنبال می‌کند.

وی تصریح کرد: در این راستا گشتی‌های مشترک تشکیل تشکیل و نظارت‌ها به صورت مستمر ادامه دارد و پرونده‌های قضایی نیز تشکیل شده است.

اسلاملو گفت: محیط، زیست به عنوان یکی از وظایف خود بحث کشاورزی با فاضلاب را با جدیت دنبال می‌کند و پیگیری قضایی انجام میدهد، اما در کنار آن تکمیل تصفیه‌خانه‌های شیراز هم دارد دنبال می‌شود تا در آینده دیگر فاضلاب نباشد که بخواهد با آن کشاورزی شود.

وی با اشاره به همکاری این سازمان با جهاد کشاورزی و بهداشت در خصوص جلوگیری از کشاورزی با فاضلاب تصریح کرد: البته علاوه بر غرب شیراز ما در پشت تصفیه‌خانه غرب صدرا هم شاهد کشاورزی با فاضلاب هستیم،البته در مواردی مثل ورود فاضلاب چند کارخانه به رودخانه چنار راهدار هم برخورد‌هایی انجام دادیم که به آنها مهلت داده شده ظرف مدت زمان مقرر نسبت به ایجاد تصفیه‌خانه اقدام کنند.

رییس سازمان محیط زیست شیراز گفت: همچنین در خصوص ورود روغن توسط، برخی کارخانه به شبکه جمع‌آوری آبهای سطحی و فاضلاب شیراز نیز همه کارخانه‌ها و صنایع مکلف هستند سیستم تصفیه فاضلاب ایجاد و بعد نسبت به رها‌سازی پساب خود اقدام کنند، خط قرمز ما سلامت مردم است و در این زمینه با هیچکس تعارف نداریم.

یکی از کشاورزان نیز در حاشیه این بازدید بدون ذکر نام خود به خبرنگار ما گفت: ما هم می‌دانیم که کشاورزی با فاضلاب مشکل دارد و خودمان دوست نداریم با استفاده از فاضلاب کشاورزی کنیم، اما چون آبی وجود ندارد مجبور هستیم از فاضلاب استفاده کنیم، قبلا آبی نبود پس کشتی هم نبود اما امروز با توجه به وجود فاضلاب کشاورزی هم انجام می‌شود.

وی با ابراز امیدواری جهت افزایش ظرفیت و کیفیت پساب تصفیه‌خانه شیراز و اختصاص بخشی از آن به کشاورزان منطقه در پاسخ به این سوال که مالک زمینهای زراعی موجود در این منطقه چه کسی است گفت:در حال حاضر کشاورزان چهار روستا از جمله کوشکک، گردخون، اقبال آباد و خلجوی آب مورد نیاز خود برذی کشاورزی را از طریق فاضلاب تامین می‌کنند و محصولات زراعی خود را با فاضلاب کشت می‌کنند، من این زمین را از دهکده سلامی که نماینده آن آقای حبیب‌ا…-ط است اجاره کرده‌ام.

سریال کشاورزی با فاضلاب در حالی سال‌هاست در حاشیه شهر شیراز ادامه دارد، که این تنها مختص شرق و شمال شرق شیراز نیست و در جنوب شهر شیراز و حاشیه کمربندی حوالی روستای سلطان، اطراف تصفیه‌خانه صدرا و برخی نقاط دیگر در حال انجام است و جاداره مسولان و متولیان حوزه بهداشت، محیط زیست و کشاورزی استان فکری به حال این پدیده نامیمون که تهدیدی برای سلامت جامعه است کنند تا شاید پس از سال‌ها شاهد قطع سریال کشاورزی با فاضلاب در اطراف شیراز و برخی دیگر از شهرها باشیم.

گزارش تصویری: عطر ریحان، طعم فاضلاب؛ بیش از ۷۰۰ هکتار کشاورزی با فاضلاب در شرق و شمال شرق شیراز| عکاس:عباس امیری