استان خراسان رضوی با وسعتی حدود ۱۱۷ هزار و ۷۱۰ کیلومتر مربع، پنجمین استان بزرگ کشور است و شهر مقدس مشهد نیز ، بعنوان دومین کلان شهر مذهبی جهان در آن قرار دارد
وجود بارگاه ملکوتی هشتمین امام شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و سایر جاذبه های توریستی ، سالانه بیش از ۲۵ میلیون زائر و مسافر از اقصی نقاط جهان را به مشهد می کشاند .
در حال حاضر در مشهد روزانه سه و نیم میلیون نفر جابجا می شوند که این میزان در ۱۰سال آینده به ۵ میلیون جابجایی در روز می رسد.
همین حجم بالای جابه جایی مسافر در کلان شهر مشهد سبب شد ساخت ۴ خط برای قطار شهری مشهد تعریف شود که بر اساس برآوردها ،باید کار ساخت آن ،تا پایان سال ۱۴۰۴ به پایان برسد . عملیات ساخت خط یک قطار شهری مشهد در سال ۱۳۷۹ آغاز و در سال ۱۳۸۹ با صرف ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه تا حدود ۹۰ درصد به پایان رسید .
مسیر خط ۱ قطار شهری مشهد از فرودگاه شهید هاشمی نژاد تا انتهای بلوار وکیل آباد به طول ۲۵ کیلومتر را در بر می گیرد . براساس آمارها ،روزانه ۱۱۰ هزار مسافر با قطار شهری مشهد جابجا می شوند که بیشتر آنان را دانش‌آموزان و دانشجویان تشکیل می دهند.
این در حالی است که پس از گذشت سال ها ، همچنان ۵ کیلومتر از خط ۱ قطار شهری مشهد ،شامل ۲ ایستگاه ساخته نشده است .
کار ساخت مسیر خط ۲ قطار شهری مشهد نیز که از انتهای طبرسی شمالی ،پایین دست روستای کشف شروع می شود و با طول حدود ۱۴ کیلومتراز جنوب به شمال شهر و بالعکس را پوشش می دهد از سال ۱۳۸۸ آغاز شده و تاکنون تنها ،۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است .
بودجه مورد نیاز برای خط دو قطار شهری مشهد۹۰۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است.
مدیر عامل قطار شهری مشهد با انتقاد از شرایط موجود می گوید : با وجود گذشت هشت ماه از ابتدای سال، هنوز یک ریال اعتبار هم به منظور احداث خط دو قطار شهری مشهد از سوی دولت ، اختصاص نیافته است.
آقای بیژنی با اشاره به عقب ماندگی ۱۰ درصدی در روند توسعه خط یک قطار شهری ادامه می دهد : در این بخش نیز منتظر دریافت ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار هستیم که تاکنون محقق نشده است.
وی با اشاره به اینکه در سال ۸۹ قرار بود دولت ۱۳۷ میلیارد تومان اعتبار به منظور احداث قطار شهری مشهد اختصاص دهد، می گوید : از این مبلغ، تنها ۶۷ درصد پرداخت شد ضمن اینکه در سال ۹۱نیز قرار بود دولت ،۱۳۰ میلیارد تومان اعتبار بدین منظور اختصاص دهد که تا کنون یک ریال نیز از دولت دریافت نکرده ایم.
وی ادامه می دهد: به دلیل دریافت نکردن این اعتبار ،عقب ماندگی بسیاری از برنامه زمانبندی اجرایی داریم و اگر فرآیند انجام کار متوقف شود، راه اندازی و شروع مجدد کار با مشکلات بسیاری مواجه می شود.
وی موضوع درخواست تضمین از سوی بانک ها به منظور فروش اوراق مشارکت در خط دو قطارشهری را یکی دیگر از مشکلات فراروی این طرح بزرگ عنوان کرد و یادآور شد: مصوبه شورای شهر را هم دریافت کردیم و مسئولان قول دادند ۵۰۰ میلیارد تومان مجوز فروش اوراق مشارکت ارائه کنند اما بانک مرکزی محدودیت هایی را ایجادکرده است.
مدیرعامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد اضافه می کند : خواستار آن هستیم تا دولت با تضمین صددرصدی موضوع بازپرداخت از سوی شهرداری، این نهاد را در فروش اوراق مشارکت یاری کند.
همچنین دولت در دادن یارانه بلیت نیز کمک ۱۰۰ میلیارد تومانی را جامه عمل بپوشاند.
سخنگوی قطار شهری مشهد هم با گلایه از نبود بودجه لازم برای ساخت خط دو قطار شهری می گوید : قرار بود در سال ۹۱ ،دولت ،۱۳۰ میلیارد تومان و شهرداری مشهد نیز ،۱۳۰ میلیارد تومان اعتبار به این منظور اختصاص دهد که تا کنون شهرداری مشهد ۱۰۲ میلیارد تومان پرداخت کرده اما دولت حتی یک ریال هم پرداخت نکرده است .
آقای حمید زاده پیامد این وضعیت را بیکاری حدود ۳۰۰ کارگر در ۱۲ ایستگاه خط ۲ اعلام می کند و ادامه می دهد :تعطیلی این طرح برای مشهد بسیار پر هزینه خواهد بود .
رئیس شورای اسلامی مشهد نیز می گوید: طرح خط ۲ قطارشهری مشهد که باید تاکنون ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی می داشت اکنون ۱۵ تا ۱۶ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و حدود ۲۴ تا ۲۵ درصد از برنامه زمان بندی شده عقب است.
آقای شیرمحمدی تاکید کرد : شورای شهر در مورد این طرح، حساسیت دارد و اگرچه در برخی از طرح های دیگر تا ۵۰ درصد هم از برنامه عقب است اما حساسیت برای این طرح وجود دارد تا بهره برداری از آن مانند خط یک طولانی نشود.
وی به برنامه ۵ ساله برای اجرای این طرح از سال ۸۹ براساس قرارداد، اشاره می کند و ادامه می دهد : این برنامه زمان بندی بر مبنای حفاری تونل با ۲ دستگاه حفار (TBM) پیش بینی شده بود که دستگاه حفار اول و تجهیزات حفاری مانند نوار نقاله با تاخیر وارد و مستقر شد و تاخیر در اجرای طرح را رقم زد.
شیرمحمدی به ضرورت تملک و احداث ایستگاه های خط ۲ قطارشهری اشاره می کند و می گوید : کمبود نقدینگی برای تملک ایستگاه ها نیز وجود دارد که شهرداری قول داده است ۲۰۰میلیارد تومان مورد نیاز را از محل اوراق مشارکت و منابع نقدی تامین کند. حجت الاسلام بحرینی نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی نیز درباره مشکلات موجود می گوید : امروز دولت در شرایط نامناسب مالی قرار دارد و به ویژه در بودجه تملک دارایی ها با مشکلاتی مواجه است بنابر این ،جایگزینی منابع مالی برای تامین اعتبارات مورد نیاز احداث خط دو قطار شهری به جای اعتبارات مصوبی که دولت موظف به پرداخت آن است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
وی از اوراق مشارکت به عنوان بهترین راه حل در برطرف شدن مشکلات مالی این طرح عمرانی یاد می کند و می افزاید : نمایندگان مشهد تلاش می کنند تا هرچه سریعتر بانک مرکزی ایران نیز برای عرضه اوراق مشارکت خط دو قطار شهری مشهد مجوز صادر کند.
بحرینی به مسئولان و مدیران شهری مشهد نیز هشدار می دهد که در عرضه این اوراق مشارکت باید از اجرای شیوه های ربوی جلوگیری کرد تا اوراق به صورت واقعی به مردم عرضه شود .
بدون شک تلاش برای ریشه یابی مشکلات و تخصیص اعتبارات قدمی در راه برطرف کردن یکی از چالشهای کلان شهر مذهبی کشورمان است.
منبع: واحد مرکزی خبر