اکو پارس: بتول جرجانی کارشناس ارشد کار آفرینی – مدیر اجتماعی شهرداری منطقه ۶: در حال حاضر بیکاری یک معضل اجتماعی بین جوانان و دانش آموختگان دانشگاه ها شده است وعلی رغم تلاش دولت و برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های صورت گرفته باید اذعان داشت که ایجاد اشتغال توسط بخش دولتی تاثیر کمی بر کاهش نرخ بیکاری داشته است. در چنین شرایطی یکی از بهترین راه ها برای توسعه اشتغال ایجاد و راه اندازی کسب وکار های کوچک ،کارآفرینی میباشد. در وضعیت فعلی که بیماری همه گیر کرونا شرایط زندگی اقتصادی اجتماعی-فرهنگی و … مختل کرده کار آفرینی از طریق فضای مجازی ،فناوری اطلاعات و کار از راه دور بسیار اثر بخش بوده و نتایج مثبتی خواهد داشت. در واقع کسب و کار های کوچک نقش مهمی دررشد و توسعه صنعتی و اقتصادی داشته و منجر به فرصت های شغلی بیشتر،کاهش بیکاری ، افزایش ثروت و در نتیجه افزایش رفاه و کاهش فقر و ایجاد انگیزه بین جوانان و تقویت روحیه خوداتکایی داشته است.سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که کارآفرینی چیست و  روند  آن برای حل مغضل بیکاری به چه صورت است و چگونه بایستی در جامعه برنامه ریزی و پیاده شود. در ابتدا لازم است تعریف دقیق و درستی از کارآفرینی خدمت خوانندگان محترم اکوپرشین ارائه نماییم:

کار آفرینی فرآیندی است که یک فرد یا افرادی می کوشند تا از طریق نوآوری و شناسایی فرصت و نیاز بتوانند خلق ارزش کنند. اولین گام برای راه اندازی کسب و کار تصمیم گیری و آغاز کار است که نیاز به همت و پشتکار دارد.از طرفی  یک کسب کار جدید نیاز بی پاسخ مانده مشتریان  و بهترین راه برای رسیدن به یک فرصت کار میباشد.

بعد از تدوین کسب و کار باید اهداف و مقاصد را لیست نمود و پس از برآورد  بودجه و منابع تامین سرمایه مورد نیاز ،این فعالیت جدید نام گذاری وبه ثبت رسانده می شود.همزمان بایستی در خصوص رقبای احتمالی و بازار های هدف اطلاعات لازم جمع آوری شود.از طرفی روش های  بهبود روابط انسانی و بازاریابی بررسی شده و از میان آنها بهترین روش با توجه به شرایط جامعه هدف برگزیده شده و به عنوان استراتژی های کسب و کار بکار گرفته شود. اجرای موفقیت آمیزاستراتژی های ذکر شده میتواند سکوی پرتاب به سوی موفقیت  و رسیدن  به فروش موفق را به  دنبال داشته باشد.

بدیهی است هر گونه توسعه نیازمند برنامه ریزی و آموزش جوامع بهره بردار است و با توجه به وضعیت فعلی اقتصادی و تاثیرات مخرب بیماری کرونا بر اقتصادی که با وجود تحریم های ظالمانه آسیب های  فراوانی دیده است ، می توان اذعان داشت که جامعه بهره بردار به وسعت کل جامعه میباشد. آموزش شهروندان ازسنین پایین و متناسب با مراحل رشد و نموشخصیت افراد به عنوان اولین  و مهمترین گام بشمار می رود. متاسفانه به دلیل گسترش روحیه رفاه طلبی و تنبلی اکثریت قریب به اتفاق جوانان به دنبال کار دولتی و به اصطلاح پشت میز نشینی میباشد و این امر از دورن کودکی آنان نشئات میگیرد. به همین جهت لازم است تا آموزش از سنین کودکی برنامه ریزی شود.

برای تربیت یک فرد کارآفرین و شکوفایی استعدادهای آن برای فعالیت های  اقتصادی ، تربیت و آموزش از مهد کودک آغاز خواهد شد. طراحی بازی های هوشمندانه به منظور شکوفایی خلاقیت و همچنین اصول اولیه تجارت و به اصطلاح کاسبی از جمله این موارد میباشد. ما مفتخریم که در یک جامع اسلامی زندگی می کنیم و بزرگان دین ما در خصوص تجارت و کسب و کار حلال و سود آور احادیث زیادی برای ما به یادگار گذاشته اند . امام صادق (ع) چنان به تجارت اهمیت میداد که ترک آن را موجب نقصان عقل می دانست . این بدان معنی است نه تنها تجارت موجب افزایش علم و معرفت( به دلیل آگاهی از شرایط جامعه و … می باشد) بلکه ظرفیت فکری انسان یعنی عقل را نیز گسترش میدهد.

حال به عنوان جامعه ای مسلمان و شیعی موظفیم که این امر را از دوران کودکی به فرزندانمان آموزش دهیم. بدیهی است این امر نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گزاری توسط نهادهای آموزشی جامعه نظیر آموزش و پرورش ، دانشگاهها و ..دارد.

کودکان و پس از آن نوجوانان و جوانان می بایست بنابه مقتضیات  سن خود از مفاهیم کار آفرینی آگاهی داشته باشند و علاوه  بر فوق برنامه های آموزشی لازم است تا این  موضوع در کتب درسی مدارس نیز گنجانده شود.

اگر چنانچه ، دانش آموز و یا دانشجویی را با مهارت ایجاد واحدهای تولیدی تربیت نماییم ولی  روشهای تجارت و فروش محصول را آموزش نداده باشیم قطعاً این فرد در آینده با وجود داشتن تخصص و مهارت در یک فن آوری مشخص ، قادر نخواهد بود تا محصول تولیدی خود را متناسب با شرایط و نیاز  بازار به فروش برساند.

از طرفی دیگر علاوه بر فراگیری روش های کسب و کارلازم است تا احکام تجارت نیز  آموزش داده شود . پیامبر اکرم (ص) می فرمایید که عبادت ۱۰جزءاست که و ۹ جزء آن کسب روزی حلال می باشد. در گذشته تجار قبل از باز کردن حجره خود به مسجد بازار رفته و توسط روحانی محل کتاب مکاسب شیخ انصاری(ره) را مطالعه می نمودند تا خدای ناکرده تجارت و کسب آنها با حرام مخلوط نشده و به اصلاح به رباخواری نیفتند.

پس باید همراه با فن تجارت ، راه  و روش درستی و پاکی آن نیز به جوانان آموزش داده شود .

مرحله بعد گسترش کسب و کارهای کوچک می باشد.

کسب و کارهای کوچک با توجه به شرایط اجتماعی و روابط موجود در اجتماع و براساس نیاز جوامع شکل میگیرد . این مشاغل همراه با پیشرفت های زمان و فنآوری اطلاعات اشکال جدیدی را پدید می آورند انعطاف پذیری ، رقابت ، ایده های نو ، دانش و آگاهی نقاط شروع یک کسب وکار جدید میباشند.

با توجه ماهیت کسب و کارهای کوچک در جامعه و گسترش آن در طیف وسیعی از جامعه مانند زنان خانه دار ، دانش‌آموختگان جویای کار و …بایستی آموزش و راهبرد آن با مراجع و ارگان هایی باشد که با مردم ارتباط تنگاتنگ دارند ودر این خصوص شهرداری ها می توانند نقش موثری داشته باشند. در گذشته شهرداری تنها یک نهاد خدماتی بود اما اکنون شهرداری  در کشورمان همانند سایر کشورهای توسعه یافته ازیک نهاد خدماتی به یک نهاد اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده و بسیار از امور را راهبری می نماید .

در همین راستا ایجاد سرای محلات گام مهم و بسیار ارزشمندی  برای آموزش ، راهنمایی و کسب مهارت های مختلف(و البته کاربردی) برای شهروندان بوده است به همین جهت برنامه ریزی در خصوص توسعه کارآفرینی و کسب کار های کوچک و آموزش آن به شهروندان توسط سرای محلات اقدامی بسیار شایسته و سودمند می باشد اما قبل از آن لازم است  تا با همتهنگی نهاد های اجرایی و آموزشی مختلف مانند شهرداری ، وزارت علوم ،آموزش و پژوهش ، بسیج ، وزارت  اقتصادو دارایی،مراکز آموزش فنی و حرفه ای و .. کمیته های تخصصی شکل گرفته و با در نظر گرفتن شرایط و نیاز جامعه ، کسب و کارهای قابل گسترش شناسایی شوند. سپس نوبت به  به برنامه ریزی آموزشی است. در این مورد سرای محلات در کنار سایر ارگان های ذکر شده  با برگزاری دوره های آموزشی مهارت های مختلف را به شهروندان آموزش میدهند.

مرحله بعد تامین و پشتیبانی مالی از کسب و کار می باشد و در اینجاست که نقش بانک ها بعنوان پشتیبان کسب وکارهای کوچک اشکار میگردد.

البته بایستی با نظارت دقیق از هدر رفتن سرمایه ها جلوگیری بعمل آید. در گذشته شاهد بودیم که متاسفانه وام های ۳ میلیون تومانی که برای اشتغال زایی توزیع گردید سر از جاهای دیگری مانند شرکتهای هرمی و…… سر در آورد و بر مشکلات موجود اضافه نمود.

 به هر تقدیر نبایستی فراموش کنیم که طی مسیرهای طولانی از همین گام ها کوچک آغاز خواهد شد . و بنابراین توسعه کسب و کار های کوچک به همان اندازه اهمیت دارد که راه اندازی کارخانه های و صنایع بزرگ و غول آسا.

ذکر این نکته مهم ضروری است که  هرچند که تلاش بر این است تا جویندگان کسب و کار بتوانند روزی حلال را در بخش های غیر دولتی بدست آورند ولی این امر از مسئولیت و نقش دولت نخواهد کاست در واقع دولت با کنترل زنجیره های تولید ازمرحله آموزش ، تامین مواد اولیه ، تولید محصول و عرضه وفروش این فرآیند را تسهیل و به اصطلاح روغن کاری می نماید زیرا اگر چنانچه در هر مرحله خلل و یا فسادی بیش آید کل فرآیند را مختل خواهد نمود .بدیهی است فعالیت های  تولید و درآمد مانند کیک شیرینی که مگس ها را به خود جذب مینماید افراد سود جو ،کلاه بردار و مفسد  اقتصادی را به خود جلب خواهد نمود و بدون کنترل دقیق و برخورد قاطعانه دولت با این موارد کل فعالیت اقتصادی از هم فرو پاشیده و یا  بد نام خواهد گردید.نمونه موفق همکاری و نظارت ولت بر اقتصاد خصوصی را میتوان در کشور چین مشاهده نمود که هم اکنون به یک ابر غول اقتصادی تبدیل شده است. در سایر کشورهای توسعه یافته مانند ژاپن نیز دولت هرگز خود تبدیل به تاجر نشده ولی در عین اینکه دست بخش خصوصی و بازار در فعالیت های اقتصادی کاملا باز می باشد اما دولت همیشه و در همه جا به عنوان مدافع مردم و در واقع مصرف کنندگان فرایند های اقتصادی را در یک چهار چوب سالم هدایت می نماید.

به هر حال با عنایت به  وضعیت اقتصادی فعلی وضربه های  مدام و سهمگین از قبیل بیماری جهانی کرونا از طرفی و تحریم های ظالمانه از سویی دیگر اکنون زمان چاره اندیشی و تبدیل تهدید ها به فرصت ها می باشد.  بطور مثال بیماری کرونا موجب شده  که کسب و کارهای اینترنتی رونق یابد و این امر یک فرصت خوب برای جویندگان کار میباشد.اما بدون برنامه ریزی و چاره اندیشی درست توسط مسئولین و با مشاوره و کمک افراد متخصص این امر محقق نخواهد گردید.پس باید هرچه زود تر دست به کار شویم زیرا فردا بسیار دیر است.

فهرست منابع :

۱-حسامی ،محمد امین ، ۱۳۹۷ ، ۱۵ گام برای راه اندازی کسب و کار های کوچک ، مجله اینترنتی بورسینس

۲-گروه مترجمان میثاق مدیران ، ۱۳۸۷ ،    بازاریابی کسب و کارهای کوچک ،      میثاق مدیران ۱۳۸۷ شماره ۳۲

۳-لطفی ، علی اصغر  ،    1399 ، اینفوگرافی کسب و کار | ۴۴ | کسب و کارهای کوچک در مقابل استارت‌آپ گسترش‌پذیر ، مجله اینترنتی نت استارت-مدیریت کسب و کار